Waddenacademie: "We staan nog te veel met de rug naar de zee"

Volgens directeur Katja Philippart van de Waddenacademie kan een hogere zeespiegelstijging van 1,2 tot 2 meter betekenen dat wadplaten kunnen verdrinken. "Wadplaten zijn in principe in staat om een beperkte zeespiegelstijging bij te houden, maar er is een kritische grens."

Als die wadplaten verdwijnen of kleiner worden, heeft dat consequenties voor het leven. "Een van de redenen dat we UNESCO werelderfgoed zijn geworden is dat de wadplaten belangrijke tankstations zijn voor broedvogels. Zij kunnen er alleen maar bij als de platen droogvallen."

Een ander punt is het verdwijnen van strenge winters. Directeur Philippart legt uit dat ijswinter voor veel dieren als een soort 'reset' fungeren. "Veel schelpdieren vroren bijvoorbeeld dood. Maar de zomer daarop veroorzaakte dat weer een nieuwe geboortegolf. Als je dat verliest dan heeft dat consequenties voor de levenscyclus van de schelpdieren."

Ook de zomers worden warmer. Met een hittegolf kan een wadplaat flink opwarmen. "We zagen dat wadplaten heel lang droog lagen en met name op het moment dat laag water samenvalt met het heetst van de dag, dan warmen die platen heel sterk op. Dan kan er grote sterfte volgen bij bijvoorbeeld kokkels en dat heeft dan weer consequenties voor de trekvogels."

De extremen nemen toe, dus er volgen ook meer hoosbuien. Ook dat heeft gevolgen, omdat we eigenlijk in een deltagebied leven. Philippart: "Dat betekent dat de rijkdom van alles wat in de delta voorkomt ook afhankelijk is van de riviertoevoer. Op het moment dat wij op het land droogte of enorme hoosbuien ervaren, dan moet dat worden opgevangen." Water afvoeren als het regent, water vasthouden bij droogte.

Toch zou het ook verkeerd zijn om te stellen dat de weersveranderingen slecht voor álles zijn. "Wat slecht is voor de één, is goed voor de ander. Op het moment dat de wadplaten kleiner worden, heb je minder ruimte voor trekvogels, maar heb je meer ruimte voor vissen die tijdens hoog water op die wadplaten zitten. Maar al met al maakt het ons wel kwetsbaar."

Volgens de directeur van de Waddenacademie staan mensen vaak nog te veel met de rug naar de zee en met het gezicht naar het land. "Daar valt de regen, daar is de problematiek hoog. En een van de dingen waar we aan kunnen denken is: kunnen we ook rekening houden met wat er vervolgens gebeurt richting zee. Wat is nodig? En kan dat gecombineerd worden met de behoefte op land?"

Philippart hoopt dat de politiek sneller in actie komt, nu de urgentie steeds meer duidelijk wordt. "Al is het maar omdat we hele grote investeringen moeten doen. Het staat of valt natuurlijk in hoeverre we de emissies weten te verminderen en dat is iets wat we alleen maar op mondiale schaal aan kunnen pakken."

Toch schrok ook zij wel even dat de voorspellingen weer naar boven zijn bijgesteld. "Dat het gaande is zien we natuurlijk al een poosje. Waar ik toch van schrik is dat deze klimaatverandering voor Nederland toch weer iets sterker is dan oorspronkelijk verwacht."