Meer zeespiegelstijging verwacht: 'Denk bij nieuwbouw aan water en bodem'

"De stijging is hoger dan wij voorzien hadden", geeft dijkgraaf Luzette Kroon van Wetterskip Fryslân toe. "En ook waarop onze deltahoogtes zijn berekend, de norm waarop we onze dijken aanleggen. Als de zeespiegel sneller stijgt dan dat we voorzien hebben, zullen we op termijn nieuwe aanpassingen moeten doen."

Zoiets zou zich volgens Kroon bijvoorbeeld voor kunnen doen bij de dijkversterking tussen Koehool en het Lauwersmeer. "We kunnen met technische maatregelen heel veel, maar steeds ophogen is vaak niet het antwoord. Daarom kijken we bij de dijkversterking Koehool-Lauwersmeer nadrukkelijk hoe we meer mét de natuur kunnen bouwen. We denken aan een groene dijk, we denken aan vooroevers."

Vaak wordt bij dijkversterking 50 jaar aangehouden. "Maar we zullen wellicht weer eerder aan de gang moeten gaan als de zeespiegel sneller stijgt dan verwacht. Het watersysteem bereikt z'n grenzen."

Wetterskip Fryslân roept een nieuw kabinet op om het waterbeheer tot een topprioriteit te maken. "Het betekent dat we drastische maatregelen moeten nemen en dat we sneller en eerder moeten investeren. Het water moet de ruimte krijgen."

Concreet zou dat al moeten gebeuren bij grote projecten, zoals de door de noordelijke provincies voorgestelde woningbouwplanning in Bouwstenen voor het Deltaplan. In Fryslân zouden er 45.000 huizen bij moeten komen, vindt provincie Fryslân.

Maar er zijn gebieden waar woningbouw geschikter is dan in andere, met name diepere gebieden. "Daarin zal het Rijk als eerste stappen moeten zetten. Wij pleiten voor een programma rondom bodemdaling en voor een deltafonds dat mee gaat groeien met de opgaven. Bij grote plannen zoals woningbouw wordt wel eens vergeten om water en bodem leidend te laten zijn in de keuzes die je maakt in de ruimte."

Daarnaast moeten Friezen ook naar zichzelf kijken, vindt de dijkgraaf. "Wij moeten ons ook zelf aanpassen aan de weersextremen, door bijvoorbeeld een groenere tuin aan te leggen. Maar we moeten ook accepteren dat er soms wateroverlast ontstaat waar we niet meteen wat aan kunnen doen."

Andersom moet voor de droger wordende zomers het water beter worden vastgehouden. "Dan moet er voldoende aanvoer zijn van rivierwater naar het IJsselmeer. Dat is voor een groot deel onze zoetwaterbron. We moeten nadenken over het vasthouden van het water. In de natte periodes zien we dat we water niet zo snel af kunnen voeren dan we kunnen met onze techniek."