TERUGBLIK: Ook grote verslagenheid in Fryslân op 11 september twintig jaar geleden
Volledige verbijstering; dat gevoel overheerste twintig jaar geleden op dinsdag 11 september, na de aanslagen met de gekaapte vliegtuigen in Amerika. De beelden van het vliegtuig dat in een WTC-toren in New York vloog, gingen al gauw de hele wereld over. Ook in Fryslân was het nieuws amper te bevatten.
Reacties op straat in het Friese televisienieuws van 11 september 2001:
Crisis yn Amerika
Omrop Fryslân kwam 's avonds met een aangepaste uitzending van het nieuwsprogramma Hjoed. Die stond geheel in het teken van de 'crisis in Amerika'. Want het was op dat moment nog niet volledig duidelijk hoe het nou gebeuren kon. Waarschijnlijk was het een terroristische aanslag, maar die was nog niet opgeëist en het motief was daarom ook nog niet bekend.
In de uitzending werd contact gezocht met Friezen in Amerika. Fries-om-utens (Fries die buiten Fryslân woont) Marcel van Limbeek was die dag in een hotel op twee kilometer van de WTC-torens en zag de tweede toren instorten. Dat het eigenlijk niet te geloven was wat je zag, kwam ook naar voren in zijn telefonische verslag.
Muziekproducent Marcel van Limbeek beschrijft de situatie in Manhattan vlak na de aanslagen:
Paniek en angst
Amerika verliest zijn gezicht, zo duidde advocaat en Fries-om-utens Bart Stapert de gebeurtenissen in de studio van Omrop Fryslân op 11 september 2001. Stapert werkte in de Verenigde Staten, maar was een dag eerder net terug gekomen naar Fryslân. Het moest wel om een aanslag gaan, omdat het luchtruim bij de wolkenkrabbers van Manhattan verboden is voor vliegtuigen. De daders hebben op grote schaal slachtoffers willen maken onder onschuldige burgers. Het onbegrip en de ontzetting is groot.
Ineke Bijlsma, die toen dichtbij Philadelphia woonde, verwoordde in de uitzending de paniek en angst die de Amerikanen voelden voor wat er nog meer kon gebeuren. Ze beleefde de situatie alsof ze in een film zat. Scholen gingen dicht, gebouwen werden ontruimd, mensen werden naar huis gestuurd van het werk. Het was stil op straat; iedereen zat binnen met de televisie aan, toen nog de belangrijkste bron van informatie.
Nasleep
In de dagen daarna wordt duidelijk hoeveel impact de aanslagen ook in Fryslân hebben. Iedereen was nog een beetje onthutst. Op middelbare scholen, maar ook bij bijvoorbeeld de banken was het het gespreksonderwerp van de dag. De gemeente Skarsterlân opende een condoleanceregister. Bij de vliegbasis in Leeuwarden werden de veiligheidsmaatregelen aangescherpt en was men extra alert op verdachte personen. De reisbureaus kregen te maken met een groot aantal omboekingen.
By de reisbureau's werd hard gewerkt omdat het vliegverkeer ontregeld was. Bekijk de reportage van 12 september 2001:
Vooral dat beeld van het tweede vliegtuig dat in de tweede toren vloog... Dat wil er niet uit. Dat kan ik niet kwijtraken.
Dag van rouw
Op vrijdag 14 september 2001 is er een herdenking van de slachtoffers van de aanslagen in Amerika. Om 12 uur 's middags werd er drie minuten bij stilgestaan. Friezen deden er massaal aan mee: veel vlaggen hingen halfstok, auto's stonden stil langs de kant fan de weg en ook de vrijdagmarkt in Leeuwarden ging drie minuten plat.
Bekijk de reportage over de drie minuten stilte op de Leeuwarder vrijdagmarkt van 14 september 2001:
Bekijk de volledige Hjoed van 11 september 2001 op onze archiefwebsite Weromrop.
Bekijk ook de Hjoed van 12 september 2001 over de nasleep van de aanslagen op onze archiefwebsite Weromrop.
