Ban Ki-moon in Leeuwarden: klimaat als rode draad door carrière

Met Ban Ki-moon als hoofdgast profileert Campus Fryslân, een afdeling van de Rijksuniversiteit Groningen, zich als een instelling die een voortrekkersrol wil nemen in het debat over klimaatbeleid en duurzame economische ontwikkeling. De Koreaan heeft zich in de laatste decennia laten gelden als een van de belangrijkste denkers en initiators op dat terrein.

Zo was een van Bans eerste initiatieven na zijn aanstelling als secretaris-generaal van de VN het organiseren van een klimaattop op Bali. Die top verliep moeizaam. Belangrijkste afspraak was een 'routekaart' richting nieuwe onderhandelingen.

Ban begon in 2007 als hoogste baas bij de Verenigde Naties. Voor zijn tijd als secretaris-generaal was hij minister van buitenlandse zaken en handel voor Zuid-Korea. In die rol had hij al sinds 1975 contacten met de VN. In 2007 werd hij opvolger van Kofi Annan als secretaris-generaal.

Ban werd geboren in 1944, een tijd van oorlog. "Ik zag dat de Verenigde Naties mijn land hielpen met de wederopbouw na de oorlog", zei hij. "Dat heeft mij gemotiveerd om ook in deze wereld aan het werk te gaan."

Bij zijn aantreden als secretaris-generaal had Ban een aantal doelen voor ogen. "Ik wil dat deze organisatie belangrijke en concrete resultaten bereikt die wereldvrede, ontwikkeling en mensenrechten bevorderen."

Klimaatverandering liep als een rode draad door Bans tijd bij de Verenigde Naties. Toen hij begon, zag Ban weinig beweging in de wereld om er iets aan te doen. Een van z'n prioriteiten was om wereldleiders mee te krijgen om de opwarming van de wereld zoveel mogelijk tegen te gaan.

Hij is trots op het klimaatakkoord van Parijs, dat in 2015 is gepresenteerd. "Dat leek ooit ondenkbaar, nu is het niet meer weg te denken. Het is goed begin, maar we moeten ermee doorgaan."

Kort voordat Ban eind 2016 afscheid nam als secretaris-generaal, benoemde hij nogmaals het belang van de aanpak van klimaatverandering. "We moeten het momentum van het Parijsakkoord over klimaatverandering behouden", zei hij.

"Klimaatactie betekent banen, groei, een schonere lucht en betere gezondheid. Leiders over de hele wereld begrijpen dat. Het Parijsakkoord is een geweldige prestatie die we moeten steunen en koesteren. We kunnen niet terug.

Tegenwoordig is Ban een van de voorzitters van het Global Center on Adaptation (GCA), een kenniscentrum dat zich buigt over hoe de wereld zich aan kan passen aan de gevolgen van klimaatverandering. Maandag was Ban in Rotterdam om het nieuwe hoofdkantoor van de instelling te openen.

Daar ging Ban ook in op de waarschuwingen uit het nieuwste IPCC-rapport, waarin wordt gewaarschuwd voor de negatieve gevolgen van klimaatverandering en dat die sneller komen dan eerder verwacht.

"Het betekent niet dat er iets mis is met het Parijsakkoord", zei Ban maandag. "Het is precies wat we nodig hebben, alleen moeten we ons er wel met z'n allen aan houden."

In zijn rol als mede-voorzitter van de GCA komt Ban dinsdag ook naar Leeuwarden. De Campus Fryslân organiseert daar met het Global Center on Adaptation een gesprek onder de naam High Level Dialogue With Youth: Accelerating Adaptation in a Climate Emergency.

Bestuurders van het GCA, onder wie Ban, politici en diplomaten uit meerdere landen houden toespraken en gaan met jongeren in gesprek over klimaatadaptatie.

De dag wordt geopend door Patrick Verkooijen, hoogleraar aan de RUG en CEO van het adaptatiecentrum. Volgens hem moet de wereld zich instellen op klimaatverandering en bekijken hoe we ons daarop kunnen voorbereiden. "De bottom line is: klimaatadaptie is noodzakelijk", zei Verkooijen eerder dit jaar.

"Wat wel nieuw is, is de notie dat klimaatadaptatie feitelijk een kans is. Als je het framet als 'kostenpost' is dat niet aantrekkelijk voor met name ministers van financiën. De afgelopen twee jaar hebben we geprobeerd dat discours te wijzigen: van 'het is noodzakelijk' naar 'het is in je economisch eigenbelang'."

Na de opening door Verkooijen komt dus onder andere Ban Ki-moon aan het woord. Andere sprekers zijn Jouke de Vries (bestuursvoorzitter RUG) en oud-voetballer Arjen Robben. Burgemeester Sybrand Buma van Leeuwarden sluit de dag af.