Sociale media geven impuls: 9 op de 10 Friestalige jeugd gebruikt Fries

Het proefschrift bestaat uit verschillende onderzoeken waarin het gebruik van Fries op sociale media centraal staat. Het onderzoek laat zien dat het Fries op de nieuwe media wordt gebruikt. Als het gaat om jongeren gebruiken vooral de Friestalige jongeren het Fries en dan vooral op WhatsApp en Snapchat: zo'n 60% van de Friestalige jongeren gebruikt daar vaak of altijd Fries. Jongbloed ziet op sociale media een tendens van onderen op. Velen kunnen het niet goed schrijven, maar ze gebruiken de taal wel.

Jongbloed: "Toen ik zelf jong was, had je veel minder Fries in de media. Er is nu veel meer beschikbaar, zowel op de (sociale) media als in de zin van zelf content maken. Mensen gebruiken graag Fries op sociale media, vooral als ze van huis uit Friestalig zijn. Tweetaligen gebruiken minder vaak Fries."

Op de sociale media Instagram, Facebook en Twitter wordt het Fries veel minder vaak gebruikt. Gemiddeld is de gehanteerde taal daar vaker Nederlands dan Fries. Ook gebruiken de meeste Friezen minder vaak Fries op sociale media dan in gesproken communicatie.

Dat de ene jongere het Fries veel vaker gebruikt dan de andere heeft te maken met een aantal factoren. Naast moedertaal is het met name het sociale milieu van de jongeren, hoe vaak jongeren Fries spreken in het dagelijks leven met hun vrienden, het deel van hun publiek dat Fries spreekt, de schrijfvaardigheid en de taalhouding, zijn allemaal van invloed op het gebruik.

Dat het Fries gebruikt wordt in dit nieuwe domein is goed voor de vitaliteit van het Fries. Het laat zien dat Friezen de Friese taal willen gebruiken, ook al hebben veel Friezen niet goed Fries schrijven geleerd. Door de sociale media schrijft een veel grotere groep mensen nu Fries, met of zonder dakjes en streepjes. De gewoonte om Fries te gebruiken op sociale media zou ertoe kunnen leiden dat in de toekomst meer Friezen ook Fries gaan schrijven in e-mails of andere schriftelijke communicatie.

Lysbeth Jongbloed heeft zes jaar geleden ook onderzoek gedaan naar Fries op sociale media. Ze ziet geen verschil met nu qua frequentie. Wat wel opvalt, is dat het toen vooral ging over het Fries op Facebook en Twitter. Jongeren gebruiken deze kanalen nu niet meer, ze zitten tegenwoordig op Snapchat en Instagram en natuurlijk gebruiken ze voor de directe communicatie Whatsapp. Op Snapchat wordt tegenwoordig evenveel Fries gebruikt als op Whatsapp.

Verder heeft ze de Friese situatie vergeleken met andere minderheidstalen. In het Welsh en het Iers wordt de minderheidstaal veel meer gebruikt dan het Fries in Fryslân.

Bij haar nieuwe baan bij de Provincie Fryslân wil ze dat er meer aandacht komt voor digitale hulpmiddelen bij het schrijven, want "veel mensen weten niet dat die bestaan." Zo zijn er G-board en Swift Key en de app van Taalweb Frysk. Een campagne zou niet slecht zijn, vindt ze. En binnenkort is er weer een inspreekweek voor spraakherkenningstechnologie, zodat mensen in de toekomst ook in het Fries een 'spraakcomputer' zoals Siri kunnen bedienen. Mensen kunnen zich daar nu ook al voor opgeven, op voice.mozilla frl