Peter Vermaat: "Zolang het verhaal van Titus Brandsma wordt verteld, leeft hij"

Het gonst al een paar maanden: 'Titus Brandsma zal binnenkort heilig worden verklaard'. Of dat ook werkelijk gaat gebeuren, is altijd de vraag. Er is nog geen witte rook bespeurd in Rome. Maar het kan zomaar zo zijn. Voor poppenspeler Peter Vermaat uit Slappeterp reden om zijn stuk over Titus Brandsma 'Titus, heilige of held?' komende zomer weer te spelen.
Peter Vermaat speelt Titus Brandsma
Titus Brandsma werd in 1881 geboren in Bolsward. Hij stierf in 1942 in Dachau. In 1985 werd Titus Brandsma zalig verklaard. In 2000 ging ook het gerucht dat Brandsma heilig verklaard zou worden, maar dat gebeurde niet.
Voor verteller, dichter en poppenspeler Peter Vermaat was het toen wel de aanleiding om een poppenspel te maken over de pater die in verzet kwam tegen de nazi's en het fascisme.
Het leven van Titus Brandsma spreekt tot de verbeelding, zegt Vermaat. De devoot katholiek maakte zich sterk voor de katholieke pers en kwam later in verzet tegen de nazi's. Hij moest het met de dood bekopen. In concentratiekamp Dachau werd Titus Brandsma vermoord. Vermaat probeert de persoon Titus Brandsma in al zijn hoedanigheden tot leven te brengen.
Brandsma was enerzijds trouw aan het gezag aan de kerk, maar kwam wel in verzet tegen dat wat volgens hem niet deugde. "Hij stond op voor de vrijheid van de pers. Dat is nu ook weer actueel. Door een heiligverklaring zou hij een symbool worden hiervan."
© ANP Foto

Fysiek kwetsbaar, maar geestelijk heel sterk

Titus Brandsma was bros en kwetsbaar, maar volgens Vermaat hield hij ook in de moeilijkste omstandigheden zijn rug recht en bleef hij staande onder dictatuur en onderdrukking.
Er was een moment dat hij het niet meer kon dragen, maar hij voelde toch weer de steun van God en richtte zich weer op nadat hij een hostie kreeg. Dat voelde als een grote steun. Het is volgens Vermaat typerend voor Brandsma. Zijn geloof in God en ook de vrijheid van pers was groter dan het lijden.
© Omrop Fryslân

Symbool voor vrijheid van de pers in onze tijd

Titus staat symbool voor ook onze tijd zegt de poppenspeler. Momenteel staat in veel landen de persvrijheid erg onder druk. Poetin, Erdogan en het leger van Myanmar bijvoorbeeld dammen de persvrijheid in. Een heiligverklaring van Titus Brandsma, die stond voor persvrijheid, zou een groot statement zijn. "Dat mensen omwille van de vrijheid van het woord niet opgesloten en gemarteld mogen worden."
Het is belangrijk om het verhaal van Titus Brandsma te vertellen, vindt Vermaat: "Zolang zijn verhaal verteld wordt leeft hij nog, ook 80 jaar na zijn dood."
Peter Vermaat over Titus Brandsma
Wat is het verschil tussen zalig en heilig?
Een persoon kan zalig worden verklaard als diegene lang na zijn of haar dood nog de aandacht blijft trekken. In het bisdom waar hij of zij is gestorven kan onderzoek worden gedaan als een persoon of instantie daarom vraagt. Er wordt dan gezocht naar bronnen en getuigen die bewijzen dat de persoon een wonder heeft verricht. De commissie moet bepalen of deze kandidaat-zalige heeft uitgeblonken in de goddelijke en zedelijke deugden. Dan moeten deskundigen uitzoeken of het wonder of de genezing echt is geweest. De paus beslist over beide zalig- en heiligverklaringen.
Een zalige wordt vereerd in een paar bisdommen, kerkprovincies of religieuze orders. Een heilige wordt door de hele katholieke wereldkerk vereerd, dat maakt het grote verschil tussen zalig en heilig.

Bijzonder jaar

De heiligverklaring zou wel in een bijzonder jaar plaatsvinden. Het is dit jaar het 140e geboortejaar van Titus Brandsma.
Komende zomer speelt Peter Vermaat zijn stuk elke vrijdag en zaterdag in juli en augustus. Dat doet hij in het TerpenTheater in het dorpshuis van Skingen-Slappeterp.
FryslânDOK maakt een programma over Titus Brandsma. Dat is 29 mei te zien bij de NPO en 30 mei bij Omrop Fryslân.