Omrop TIP: Een band voor het leven
'Een band voor het leven' is deel 5 (en het slot) van de Fryslân DOK-serie Smokkelbern met het verhaal van Lea Cohen. Als 6-jarig Joods meisje was zij ondergedoken bij de familie Kloosterman in Engwierum. Haar pleegvader Frans filmde haar leven. De Fryslân DOK, met die filmbeelden en een recent interview met Lea in Israël, wordt uitgezonden op 15 mei bij NPO2 en op 16 mei bij Omrop Fryslân.
Naar Engwierum
Lea Cohen woont met haar vader, moeder, twee broers en een zusje in Amsterdam, als zij in 1943 moeten onderduiken. Lea komt uiteindelijk bij Frans Kloosterman en Geeske Cordel in Engwierum. Het echtpaar heeft een kruidenierswinkel en twee kinderen, Johannes en Rixt.
Ontspannen
De film toont een familie die samen koffie drinkt, buiten speelt, met een bootje gaat varen en naar de speeltuin in Veenklooster gaat. De beelden zijn waarschijnlijk gemaakt in de zomer van 1944. Toch lijkt de oorlog ver weg: we zien blije, ontspannen mensen in een rustig dorpje.
Het is voor het eerst dat er filmbeelden van een Joods kind in Fryslân in oorlogstijd gevonden zijn. Het is dat Frans Kloosterman Lea gefilmd heeft, want hij en Geeske zaten beide in het verzet. In Engwierum zaten nog meer kinderen ondergedoken.
Sinaasappels
Na de bevrijding van Engwierum ziet Lea haar ouders, broers en zusje terug. In 1959 verhuist ze naar Israël en sticht daar een gezin.
Om Frans en Geeske te bedanken heeft Lea de Yad Vashem-onderscheiding voor hen aangevraagd. Zelf werkt ze ook voor Yad Vashem.
Met de familie Kloosterman, vooral met haar zusjes Rixt en Maaike, die na de oorlog geboren is, houdt Lea contact. Elk jaar stuurt ze een kistje sinaasappels. In deze Fryslân DOK vertelt Lea in Israël wat de familie Kloosterman voor haar betekent.
De film van Kloosterman
De 8mm-film van Frans Kloosterman is altijd in de familie geweest. Stills uit de film waren wel eerder gepubliceerd in het boek De oorlog een gezicht gegeven (deel 4 over Oost-Dongeradeel) van R.H. Postma en Y.J. te Nijenhuis.
De film is gedigitaliseerd door het Fries Film en Audio Archief en is te zien in de Tresoar-tentoonstelling 'Wy kinne der noch wol ien by ha' over Joodse smokkelkinderen in Fryslân.
Smokkelbern Fryslân DOK en podcast
De Fryslân DOK-serie Smokkelbern, bestaande uit vijf documentaires en een podcastserie, vertelt het verhaal van de honderden Joodse kinderen die in de Tweede Wereldoorlog van Amsterdam naar Fryslân zijn gesmokkeld.
Smokkelbern is een serie in het kader van 'De terugkeer van de Joodse kinderen', een project van Stichting de Verhalen, Tresoar, Omrop Fryslân, Friesch Dagblad en Leeuwarder Courant.
Fryslân DOK Smokkelbern deel 5: Een band voor het leven
Fryslân DOK wordt Nederlands ondertiteld. Meer verhalen en interviews? Luister naar Smokkelbern, de podcast.
