Sporen van de Leeuwarder luchtoorlog: van toeristengids tot monument

Op zeker 75 locaties zijn nog sporen van de luchtoorlog boven Leeuwarden en omgeving te zien. Deze punten staan in een fiets- en wandelgids die donderdag wordt gepresenteerd. Het boek Sporen van de luchtoorlog 1940-1945 is ook een 'monument' voor de slachtoffers die in de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen in de strijd in de lucht, zegt onderzoeker en schrijver Alexander Tuinhout.
Dit wordt het boek over de Leeuwarder luchtoorlog
Tuinhout vertelt dat de luchtoorlog grote gevolgen had voor het leven van de Leeuwarders. "Bij de stad lag het Duitse vliegveld De Fliegerhorst en dat lag geregeld onder vuur van de geallieerden. Het gevaar van bombardementen was altijd aanwezig. Veel Leeuwarders hebben wel eens onder de trap of in de kelder geschuild vanwege dat luchtgevaar."

Drama in de Spoorstraat

Op acht locaties in de stad kwamen bommen naar beneden waarbij soms slachtoffers vielen. Het waren bommen van Engelsen die het Duitse vliegveld wilde raken of de bommen bij luchtgevechten als ballast dumpten. Dat gebeurde voor het eerst op 20 januari 1942 in de wijk bij de Spoorstraat. Daarbij vielen vier slachtoffers.
Alexander Tuinhout © Omrop Fryslân, Auke Zeldenrust
"Een groot drama, twee van hen waren in baby en een jongetje van elf jaar oud." In de gevel van een woning aan de Spoorstraat zitten nog steeds twee gaten te zien, veroorzaakt door brisantbommen. En zo zijn er veel meer sporen in en om de stad, bijvoorbeeld het luchtbeschermingsgebouw aan de Schrans, een muur met kogelgaten in de Wijnhorsterstraat en een onderduikadres van een Amerikaanse piloot in Wergea.
© Alexander Tuinhout
In 1940, het eerste jaar van de oorlog, werden honderden huizen door de Duitse Luftwaffe in beslag genomen. Hier kwamen medewerkers van De Fliegerhorst wonen. De bekende nachtjager Helmut Lent kreeg een plek in een grote woning aan de Troelstraweg.

Een man met twee gezichten

Lent schoot 110 vliegtuigen van de geallieerden uit de lucht. De piloot kwam zelf om bij een crash in 1944 en kreeg in Berlijn een staatsbegrafenis met militaire eer. "Een man met twee gezichten. 's Nachts schoot hij vliegtuigen neer met zijn Messerschmidt en als hij thuis was draaide hij Beethoven en Bach. Hij stond bij de Leeuwarders bekend als een rustige, voorkomende en beleefde officier."
Helmut Lent © Alexander Tuinhout