Stichting De Noordzee wil actie tegen containerschepen: "Nog steeds 800.000 kilo afval in zee"

Het schip voer waarschijnlijk op de zuidelijke vaarroute. Maar welke vaarroute de Baltic Tern ook nam, het was hoe dan ook gevaarlijk. Dat zegt Bas Buchner van maritiem onderzoeksinstituut MARIN. Dat heeft onderzoek gedaan naar de gevolgen die hoge golven hebben voor containerschepen. "We hebben gekeken naar grote containerschepen zoals de MSC Zoe, maar ook naar feeders, zoals de Baltic Tern." Dat zijn relatief kleinere schepen. Zo is de Baltic Tern zo'n 170 meter lang, minder dan de helft van de MSC Zoe. "En of die kleinere schepen nou in de zuidelijke óf noordelijke route varen, dat maakt niet zoveel uit. Beide routes zijn erg gevaarlijk bij golven van hoger dan 3,3 meter. De golven waren gisteren tussen de 4,5 en 5,5 meter hoog. Dus in beide routes liep het schip gevaar."

Zoveel containers als de MSC Zoe begin 2019 verloor (342), zo rampzalig is het deze week niet. Maar het maakt alle partijen die zich inzetten om nieuwe containerrampen te voorkomen wel moedeloos. "Kijk naar het aantal incidenten", zegt Van Galen. "De Baltic Tern die containers verliest, de Escape die rondjes heeft gedraaid en een stuurloos schip bij Noorwegen. Allemaal tegelijk."

Van Galen vindt dat minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur niet genoeg heeft gedaan met de aanbevelingen uit het onderzoeksrapport naar aanleiding van de MSC Zoe. "Die ramp hebben we nog vers in het geheugen, er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de oorzaak. Er is ook een motie geweest om de Kustwacht meer bevoegdheid te geven, maar die is nog niet uitgevoerd. Ik weet niet waarom de minister dat nog niet heeft gedaan", zegt Van Galen. De Onderzoeksraad sprak ook uit dat containerschepen niet meer over de ondiepe, zuidelijke route moeten varen.

Nu is het nog zo dat de Kustwacht alleen advies kan geven als een schip bij Texel moet kiezen tussen de noordelijke of zuidelijke vaarroute boven de Waddeneilanden. Uit onderzoek van onder meer MARIN is duidelijk geworden bij welke golfhoogte het per type schip niet meer veilig om te varen op een van die routes. Maar verder dan een advies gaat het niet, uiteindelijk bepaalt de kapitein zelf wat hij met dat advies doet.

Van Galen: "Ik zeg altijd: never waste a good crisis. We moeten echt lering trekken uit het verleden. Dus de Kustwacht moet meer bevoegdheid krijgen. Die moet kunnen zeggen: óf helemaal niet varen óf een andere route nemen." Verder wil Stichting De Noordzee dat Nederland met Denemarken en Duitsland optrekt om de Waddeneilanden beter te beschermen tegen het containerverlies. Dat was ook een van de aanbevelingen van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

"We zijn heel erg bang dat dit zich weer gaat herhalen. Er ligt nog steeds 800.000 kilo afval in zee. De Noordzee is ons grootste natuurgebied en de Waddenzee is nota bene een werelderfgoedgebied. Daar moeten we op passen. Plastic vergaat niet."

Buchner wil niet zeggen dat er een vaarverbod moet komen bij bepaalde omstandigheden. "Ik ben geen politicus." Maar duidelijk is dat het bij zulke golven als die van deze week niet veilig is om te varen. "En deze kapitein voer toch door. Misschien kende hij het gevaar niet of hij heeft het gevaar gegeneerd."