Onderzoek: flink minder afval op Noordzeestranden dan tien jaar gelden
De stranden aan de Noordzee worden steeds schoner. Er ligt nu een kwart minder afval dan tien jaar geleden. Dat blijkt uit onderzoek van Stichting De Noordzee. "De dalende trend is goed nieuws en geeft hoop", vertelt programmaleider schone zee Ewout van Galen van de stichting.
Er ligt nu 27 procent minder afval op het strand dan tien jaar geleden. Dat toont Stichting De Noordzee aan met het rapport Goed op weg naar een schone zee. Sinds 2001 doet de stichting in opdracht van Rijkswaterstaat strandafvalonderzoek langs de Nederlandse Noordzeekust. De milieuorganisatie analyseerde, in samenwerking met medewerkers van Wageningen University & Research, data van twintig jaar strandafvalonderzoek op niet-toeristische stranden.
In de eerste tien jaar (2001-2010) zijn er gemiddeld 388 stuks afval per honderd meter aangetroffen, in de periode daarna (2011-2020) daalde het gemiddelde naar 282 stuks. In het bijzonder daalden ballonnen en visserijgerelateerd afval significant. Ballonnen zijn daardoor verdwenen uit de top vijf van meest gevonden strandafval. Hoewel visserijgerelateerd afval nog steeds op nummer 1 staat, wordt het minder gevonden en daalt het significant.
Top 5 meest aangetroffen afval:
Er zijn volgens Stichting De Noordzee drie belangrijke factoren die bijdragen aan de daling in de hoeveelheid afval. Allereerst is er steeds meer aandacht voor zwerfafval, vooral voor plastic in zee, waardoor het draagvlak voor de aanpak ervan groeit.
Daarnaast is er lokaal, nationaal en internationaal beleid ingevoerd dat goed werkt, zoals gemeentes die ballonoplatingen verbieden, een nationaal verbod op gratis plastic tasjes en internationale wetgeving voor het lozen van afval op zee. Uit de data blijkt dat na invoering van dit beleid minder ballonnen, plastic tasjes en afval van de scheepvaart aanspoelden.
Ten derde zetten burgers, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties zich steeds meer in voor een schone zee, door bijvoorbeeld het strand op te ruimen en de faciliteiten voor afvalafgifte in havens te verbeteren. Mede door de inzet van de Nederlandse visserijsector wordt er minder visserijgerelateerd afval aangetroffen. Ook worden er jaarlijks tonnen afval opgevist en aan land gebracht met het Fishing for Litter-project.
Aanpak bij bron blijft nodig
Stichting De Noordzee roept de overheid op om de Europese Richtlijn voor wegwerpplastic zo snel en effectief mogelijk in te voeren en daarbij de kans aan te grijpen om meer wegwerpplastic te verbieden en in te zetten op hergebruik. "De aandacht voor het afvalprobleem in zee is enorm gegroeid en we zien dat beleid om plasticvervuiling aan te pakken werkt. Daarom zijn we ook erg blij met de uitbreiding van statiegeld op kleine plastic flesjes dat in juli wordt ingevoerd en het recente besluit van statiegeld op blik in 2022", zegt Van Galen.
Er belandt volgens hem echter nog te veel afval op het strand: over de hele periode van twintig jaar monitoring ligt het gemiddelde op 330 stuks afval per honderd meter. Vispluis is nog steeds het meest gevonden afval. "Daarom is het onder andere van groot belang dat er alternatieven voor vispluis worden ingezet, containerverlies wordt voorkomen en de instroom van afval via rivieren wordt gestopt.
De resultaten van het rapport zijn volgens Van Galen hoopgevend, maar het probleem moet in samenwerking met de overheid, het bedrijfsleven en burgers worden aangepakt. "Dat is de sleutel voor een écht schone en gezonde Noordzee."
