Eeuwenoude sport zorgt in Earnewâld voor ijspret: 'piksjitte'

In Earnewâld werd dinsdag een eeuwenoude traditie weer leven ingeblazen: 'piksjitte.' Het heeft wel iets weg van jeu de boules, maar het werkt weer net wat anders: met blokken hout, centen en dooiweer. Dat laatste is ook de reden dat de traditie onder druk staat. "We hebben zelfs een piksjit-vereniging gehad in Earnewâld, maar het kan alleen maar als er ijs ligt en het gaat dooien," zegt Hendrik Wester. "De gemalen draaien nog niet, de zon schijnt niet en het heeft geregend. Dus nu kunnen we het een paar dagen volhouden."
Piksjitte yn Earnewald
"Het is hier sterk genoeg. Als het schaatsen hier gebeurd is, beginnen wij met het piksjitten. Dat doen we met houten blokken met lood er in," legt Wester uit. "Er komen zelfs mensen uit hun werk vandaan, die hier speciaal vrij voor nemen. De jeugd van 14-15 jaar doet ook mee." Wester vindt het prachtig.
Verslaggever Jeroen Boersma bij het piksjitten
Het werkt met houtjes, waar lood in zit. Daarmee moet een ander houten blok worden geraakt, waar centen op liggen. Vallen die er af en liggen de munten met de kop omhoog, dan heeft de speler ze gewonnen.

Fries kampioenschap

"Vroeger deed men dit in heel Fryslân wel. De schippers en de rietsnijders die nog niet te varen konden of naar het veld konden, zij deden aan piksjitten. Voor hun plezier," geeft Wester aan. "Destijds was het ook wel in Oppenhuizen en Uitwellingerga, Sloten en Wergea. Er is wel een Fries kampioenschap geweest. Vijftig man op It Wiid, 's middags aan de snert en de berenburg. Maar een Fries kampioenschap durven we niet niet aan met het ijs."

Piksjitparkeerterrein

IJs is precies het grote probleem: dat is nodig voor het piksjitten. En dat er ijs ligt, gebeurt vandaag de dag steeds minder. "De laatste keer hebben we het op stenen gedaan, toen het had geijzeld. Op een parkeer terrein. Maar ja. Dat is het niet."
Harm de Vlas legt uit hoe het spel werkt
© Omrop Fryslân