De corona-aanpak: zwerfbeleid of rap schakelbeleid?

"Is het glas halfvol, dan zeg je: het is snel schakelen en improviseren. Is het glas half leeg, dan zeg je: het is zwabberbeleid," vertelt Van den Berg. "Ik kan me goed voorstellen dat mensen denken dat het alle kanten op gaat en zich afvragen waar de consistentie en de lijn is. Persoonlijk heb ik dat misschien ook wel. Maar als je er van een afstandje naar kijkt dan moet je ook realiseren dat je als bestuurder met heel veel schuivende panelen te maken hebt."

Hij heeft dus ook wel begrip voor de lastige keuzes die de regering moet maken. "We weten best weinig over de ontwikkeling van het virus, over de verschillende maatregelen en er zijn ook veel waarden en belangen die druk uitoefenen op dit dossier. Dus van een afstand bekeken is het te begrijpen, maar als bestuurder kun je het ook bijna niet goed doen."

De bestuurskundige kan zich ook wel inleven in de mensen die er minder positief over denken. "Het is wel logisch dat meer mensen het als zwabberbeleid gaan zien, omdat het natuurlijk ook ons allemaal treft. We zitten al maanden in deze situatie en iedereen wil graag verder met z'n leven. Dat mensen er moe en kritisch van worden is dus wel begrijpelijk."

Wel vindt Van den Berg het goed dat mensen kritisch zijn en blijven op het beleid van de overheid. "Dat hoort ook bij onze democratie, de macht moet gecontroleerd worden. Er moet macht en tegenmacht zijn, een kritische houding is goed. Maar onze poldertraditie heeft ons aan de ene kant ver gebracht, maar aan de andere kant: als iedereen z'n zegje gedaan heeft, moet er ook wel een klap op gegeven worden. En dat is juist in deze crisis heel ingewikkeld, omdat er steeds nieuwe informatie komt en nieuwe virusvarianten opduiken. Dat maakt het besturen knap ingewikkeld."

Je zou je ook kunnen afvragen of de komende Tweede Kamerverkiezingen van maart invloed hebben op het beleid. "Politici worden vaak nerveuzer als die verkiezingen dichterbij komen. Toch denk ik dat het maatregelenpakket niet heel erg zou verschillen als er geen verkiezingen zouden zijn. De inhoudelijke besluiten zijn moeilijk terug te leiden op dadendrang in campagnetijd."

Maar Van den Berg denkt wel dat het te merken is in de communicatie. "Van minister Hoekstra van Financiën, die ook CDA-lijsttrekker is, hoorden we bijvoorbeeld dat het kabinet de scholen weer probeert te openen. Dat is eigenlijk niet zijn portefeuille: noch het coronabeleid, noch het onderwijs. Dus daar zie je wel dat een lijsttrekker de drang krijgt om zich te profileren. In een campagne is het heel fijn als je een blijde boodschap kunt brengen. Dus in de communicatie ontstaat een andere dynamiek, maar de inhoud van het beleid zal niet erg veranderen."

Een goede keuze maken is ook lastig voor een aantal zaken: "Men ziet ook dat het kabinet voor duivelse dilemma's gesteld wordt. Maar aan de andere kant is het vaccinatiebeleid geen duivels dilemma, maar gewoon een vraagstuk dat gaat over wat je bestuurlijk en logistiek voor elkaar krijgt. Dus de prestaties op het gebied van het vaccinatieprogramma zullen denk ik een zwaardere rol spelen bij het oordeel van de kiezer dan wanneer de scholen bijvoorbeeld open kunnen. Dat is veel meer varen in de mist."