Coronanieuws 22 januari: "Britse variant mogelijk dodelijker" | Alle Friese huisartsen zaterdag gevaccineerd

Friezen vinden het lastig om de coronamaatregelen te volgen. Dat blijkt uit onderzoek van het RIVM. De helft van de Friezen zegt dat thuiswerken geen optie is. En dat terwijl de GGD meldt dat er bij meerdere bedrijven coronaclusters zijn vastgesteld.

De GGD zit erbovenop en zoekt nu meer contact met bedrijven, om te kijken wat ze kunnen doen. Maar controleren kan de gezondheidsorganisatie niet, zegt directeur Margreet de Graaf. Ze kan wel de arbeidsinspectie inschakelen, als dat nodig is.

In Duitsland is voor het eerst de Braziliaanse variant van het coronavirus vastgesteld. De patiënt werd donderdag getest en zou geen ziektesymptomen vertonen. Het Robert Koch Institut (RKI), de Duitse variant van het RIVM, heeft laten weten dat de Braziliaanse variant van het virus waarschijnlijk vergelijkbaar is met de Zuid-Afrikaanse mutatie.

Van beide virusvarianten wordt gedacht dat die besmettelijker zouden zijn dan het klassieke coronavirus. Datzelfde geldt voor de Britse coronavariant die eerder al in verschillende landen is opgedoken.

De toetsweken op de middelbare scholen zien er in coronatijd heel anders uit. Bij een school in Heerenveen kijken docenten naar scherme, waar ze 49 leerlingen op in de gaten kunnen houden. Ze hebben een echte controlroom.

Het zou "een klein wondertje" zijn als de basisscholen en kinderopvangcentra al voor 8 februari open kunnen, zei premier Mark Rutte vrijdag tijdens zijn wekelijkse persconferentie. Het kabinet moet eerst de adviezen van deskundigen hierover afwachten, zegt de premier.

Er loopt op het moment onderzoek naar de verspreiding van de zogeheten Britse coronavariant door kinderen. Pas als daarover meer bekend is, kunnen scholen eventueel weer open. De resultaten van het onderzoek worden voor 2 februari verwacht.

Het heropenen van de scholen staat hoog op het wensenlijstje van het kabinet. Rutte herhaalde zijn boodschap dat als versoepelingen weer mogelijk zijn, het openen van de basisscholen en kinderopvang als eerste gebeurt. Volgens hem was er eerder "een klein openingetje" dat dat al voor 8 februari kon, "maar die hoop wil ik echt niet wekken" zegt hij.

Alle Friese huisartsen krijgen morgen een vaccinatie in het MCL in Leeuwarden. Het is een grote logistieke operatie voor het ziekenhuis, omdat het gaat om bijna 400 mensen.

Om negen uur 's ochtends begjint het vaccineren, en er is een strak schema om zoveel mogelijk mensen te kunnen prikken op één dag. Huisartsen die morgen niet kunnen, worden maandagochtend gevaccineerd.

De Slachtemarathon wordt gaat dit jaar niet door. Dat heeft de organisatie van de marathon besloten. Aanleiding daarvoor is de onzekerheid over de ontwikkeling van het coronavirus. Er was eerst nog sprake van om dit jaar nog een marathon te organiseren, omdat het evenement vorig jaar ook niet door kon gaan, maar daar ziet de organisatie ook van af.

In Fryslân zijn in de afgelopen 24 uren 234 nieuwe coronabesmettingen vastgesteld. Dat meldt het RIVM. Het gemiddelde aantal besmettingen dat de afgelopen week is gemeld, ligt op 222 per dag.

In Fryslân zijn in de afgelopen 24 uren zeven overlijdens gemeld als gevolg van het coronavirus, dat gaat om inwoners van Noardeast-Fryslân (2), Achtkarspelen, Smallingerland, Weststellingwerf, Ooststellingwerf en Waadhoeke.

Medewerkers van de metalelektro leggen maadag het werk voor 24 uur neer. Er wordt op een speciale manier gestaakt, in verband met corona. Zo zullen er geen groepen mensen bij elkaar komen. De stakers kunnen zich inschrijven bij het kantoo van de FNV in Leeuwarden. Dat gebeurt aan de hand van zogenoemde stakingsstraten. Stakers kunnen met de auto door een speciale straat rijden, het stakingsformulier afgeven, en dan weer doorgaan.

De kans dat verkiezingen worden uitgesteld is heel klein, zegt minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken. "Ik kan niets garanderen, maar we zetten alles op alles dat het wel door kan gaan", aldus de bewindsvrouw. Een aantal gemeenten heeft grote zorgen over de strenge maatregelen die in maart mogelijk nog gelden wegens de Britse coronavariant, maar volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is er geen weg meer terug.

Hoewel in Nederland nu strenge coronaregels gelden, met een lockdown en een avondklok die tot en met 9 februari duren, kunnen mensen gewoon hun stem uitbrengen. Je kan immers ook gewoon naar de supermarkt, zegt Ollongren. "Ik snap dat het gek voelt, maar dit is wel een vitaal proces. Namelijk voor onze democratie."

Treinen, trams en bussen blijven tijdens de lockdown gewoon rijden, ook na 21.00 uur 's avonds wanneer de avondklok geldt. Dat zegt staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur).

In principe gaat de dienstregeling door zoals gewoonlijk. Mocht een vervoerder wel willen afschalen, dan kunnen ze dat overleggen met de autoriteit die verantwoordelijk is voor het openbaar vervoer, bijvoorbeeld de gemeente of de vervoersregio.

"Het ov is er juist voor de mensen die ervan afhankelijk zijn, omdat ze bijvoorbeeld in de zorg of in de dienstverlening, bevoorrading aan de slag moeten blijven", zegt de bewindsvrouw erover.

Rederij Doeksen past de dienstregeling niet aan, naar aanleiding van de avondklok. Passagiers moeten wel een verklaring hebben, als ze met de late boot naar Terschelling varen. Daar kan de politie op controleren, ook aan boord. Dat meldt de rederij. De controle kan ook na aankomst zijn.

De verplichte coronasneltest voor reizigers die per vliegtuig naar Nederland willen komen, geldt niet voor de Antillen en negen andere landen. Dat heeft de overheid bekendgemaakt.

Het gaat om Aruba, Bonaire, Curaçao, Sint-Maarten, Saba, Sint-Eustatius, IJsland, Australië, Japan, Nieuw-Zeeland, Rwanda, Singapore, Zuid-Korea, Thailand en China. Dat zijn ook de landen waar al geen PCR-testverplichting voor geldt.

De vrijstelling zou betekenen dat KLM op die landen zou kunnen blijven vliegen, omdat er geen risico is dat personeel achter zou moeten blijven. Dit kan door KLM nog niet worden bevestigd.

Supermarkten sluiten om 20.45 uur, een kwartier voor het ingaan van de avondklok, verplicht hun deuren. Klanten hebben dan nog de gelegenheid om op tijd thuis te komen.

Eerder maakte de regering nog bekend dat supermarkten om 20.15 uur dicht zouden moeten, aangezien er toen een avondklok vanaf 20.30 in de maak was. Onder druk van de Tweede Kamer werd het moment wanneer je niet meer op straat mag met een half uur verschoven.

Supermarkten reageren opgelucht op de definitieve vorm die de avondklok gaat krijgen. Vooral de zekerheid dat de bevoorrading achter de schermen mag doorgaan is goed nieuws. Het gaat dan om bijvoorbeeld om vulploegen in de winkels en de werkzaamheden in distributiecentra.

Het vaccineren van 85-plussers kan komende week vervroegd starten. Landelijk is afgesproken hiervoor het Pfizier-vaccin te gebruiken dat voor zorgmedewerkers bedoeld was die nog geen afspraak hadden. Die groep krijgt het Astrazenica-vaccin, zodra dit beschikbaar is.

Het prikken van de thuiswonende ouderen die mobiel zijn, gebeurt bij de GGD-vaccinatielocatie in Leeuwarden en geeft gelijk al enige bescherming tegen het coronavirus. De tweede prik krijgen zij niet na drie weken, maar na vijf weken. Tegen die tijd is naar verwachting weer nieuw Pfizer-vaccin beschikbaar. Hierdoor zijn zoveel mogelijk ouderen zo snel mogelijk te beschermen.

Terwijl in de rest van het land het aantal nieuwe coronabesmettingen lijkt af te nemen, blijven de cijfers in Fryslân opvallend hoog. Volgens de Friese GGD is het goed mogelijk dat de besmettelijke Britse variant daar een rol in speelt.

De GGD merkt ook op dat mensen het lastig vinden om thuis te werken: er zijn meerdere grotte uitbraken geweest bij bedrijven. En uit een enquête blijkt dat niet alle Friezen zich aan de maatregelen houden.

Mensen die voor werk naar buiten moeten als de avondklok van kracht is, moeten daarvoor de werkgeversverklaring gebruiken die op de website van de Rijksoverheid te vinden is. Een ondertekende brief van de werkgever is niet geldig als alternatief, aldus een woordvoerder van het ministerie van Justitie.

Het voornemen om een avondklok in te voeren werd woensdag op een persconferentie bekendgemaakt. Maar pas na een lang debat op donderdag stemde de Tweede Kamer in. Om de straat op te mogen tussen 21.00 uur en 04.30 uur moet je twee verklaringen bij je hebben: een eigen verklaring en een werkgeversverklaring. Beide modelverklaringen verschenen pas na het debat online.

Sommige werkgevers namen al eerder initiatief en stuurden werknemers een zelf opgestelde verklaring. Maar deze is dus niet geldig, benadrukt de woordvoerder.

Het formulier voor de nieuwe avondklok komt er ook in het Fries. Dat meldt de Leeuwarder Courant. Het formulier was wel in elf andere talen beschhikbaar. Het gaat om het formulier dat mensen bij zich moetten hebben, als ze 's avonds voor dringende zaken naar buiten moeten.

De provincie heeft in Den Haag aan de bel getrokken, op aandringen van FNP'er Sijbe Knol. Hij is er blij mee, dat er nu ook een Fries formulier is. "Maar het moet systematisch andes daar", zegt hij.

Het is te laat om de parlementsverkiezingen uit te stellen, want er is al te veel in gang gezet. Dat zegt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Gemeenten hebben diverse extra maatregelen genomen om de Tweede Kamerverkiezingen veilig te laten verlopen. Zo zijn er, zo nodig, locaties gezocht waar voldoende afstand gehouden kan worden.

Voor de veiligheid kunnen kiesgerechtigden al twee dagen voor de verkiezingen van 17 maart hun stem uitbrengen.

Het aanscherpen en verlengen van lockdowns in Europese landen heeft voor verdere krimp in de dienstensector gezorgd. Onder andere de horeca en winkels vallen onder die categorie, die goed is voor bijna driekwart van de gehele economie van de eurolanden. Daardoor is het vrijwel zeker dat er een nieuwe recessie in de eurozone komt, stelt hoofdeconoom Chris Williamson van het Britse onderzoeksbureau Markit.

"Een dubbele dip voor de economie van de eurozone lijkt steeds onvermijdelijker. De productie daalde in januari verder, met name door de verslechterde omstandigheden in de dienstensector", aldus Williamson.

Volgens de laatste cijfers van de ziekenhuizen zijn er in Fryslân 70 coronapatiënten opgenomen, 25 daarvan liggen op een IC. Sinds acht januari ging het aantal patiënten langzaam omlaag. Toen lagen er meer dan 100 coronapatiënten in de Friese ziekenhuizen. Het aantal dat vandaag gemeld is, is ongeveer evenhoog als dat van twee dagen terug. Toen waren het er 69.

De ziekenhuizen melden dat de cijfers 'bijzonder dynamisch' zijn. Ze zijn 's ochtends gemeten. 's Middags zijn de getallen soms alweer anders. Dat kan van uur tot uur verschillen.

De wedstrijden in het betaalde voetbal blijven ook gedurende de periode dat de avondklok geldt in de avond gespeeld worden. De KNVB gaat niet schuiven met de aanvangstijdstippen, iets wat in andere Nederlandse topsportcompetities wel gebeurt. De overheid heeft de sportbonden de ruimte gegeven om zelf te bepalen of het noodzakelijk is om tijdens de avondklok wedstrijden te laten spelen.

Volgens de KNVB hebben miljoenen mensen belangstelling voor de wedstrijden. "Daarmee amuseert het dus veel mensen die in de avond thuis (moeten) zitten. Wie doe je een plezier met middagwedstrijden?", aldus een woordvoerder van de KNVB. "Ook inspireert het de jeugd om te blijven bewegen en sporten binnen de coronabeperkingen, wat een positieve invloed heeft op de volksgezondheid, op korte en lange termijn."

De streekomrop RTV NOF past de radioprogrammeing aan vanwege de avondklok. Vanaf morgen zijn er na acht uur 's avonds geen live-programma's meer te horen. "Hiermee geven wij onze programmamakers de tijd om na hun programma voor de avondklok tijdig naar huis te kunnen gaan", meldt het bestuur op de website van de omroep.

De programmering van Omop Fryslân blijft in stand. In Leeuwarden worden na acht uur 's avonds geen live-programma's gemaakt.

De Britse autoriteiten overwegen mensen te gaan betalen als ze positief testen op het coronavirus. Het zou gaan om een bedrag van 500 pond (562 euro), berichten Britse media. Zo moeten burgers in Engeland worden aangemoedigd om zich te laten testen als ze klachten hebben. Uit Brits onderzoek komt naar voren dat veel mensen met symptomen zich niet laten testen.

Het plan wordt door The Telegraph omschreven als 'cash voor covid'. Het kan de Britse schatkist volgens de krant zo'n 2 miljard pond per maand kosten. Er kan ook worden besloten om mensen alleen te betalen als ze niet vanuit huis kunnen werken. Dat zou ongeveer de helft goedkoper zijn.

Met de dag wordt het doorgaan van de Olympische Spelen in Tokio, zaterdag over precies een half jaar, scherper in twijfel getrokken. Volgens de Britse kwaliteitskrant The Times is er in gastland Japan zelfs al een besluit genomen: het gaat niet door.

"De Japanse regering heeft achter gesloten deuren de conclusie getrokken dat de Olympische Spelen in Tokio vanwege het coronavirus afgelast moeten worden", aldus een niet bij naam genoemd lid van de Japanse regeringscoalitie tegen The Times.

Het IOC wijkt niet van zijn koers af. "Op dit moment hebben we geen reden om te geloven dat de Spelen van Tokio niet op 23 juli geopend zullen worden in het Olympisch Stadion", zei IOC-voorzitter Thomas Bach tegen het Japanse persbureau Kyodo News. "Daarom hebben we ook geen plan-B. We zijn vastbesloten om deze Spelen veilig en succesvol te maken."

Het Outbreak Management Team (OMT) bespreekt vrijdag de mogelijkheden om zorgpersoneel te voorzien van beter beschermende mondmaskers. Zorgvakbonden hebben daartoe een verzoek ingediend. Ze vinden dat medewerkers uit de sector standaard preventief gebruik moeten kunnen maken van zogeheten FFP2-maskers.

De bonden CNV, FNV, NU'91 en V&VN pleiten voor aanscherping van de RIVM-richtlijn over mondmaskers. In de zorg zijn nu chirurgische mondmaskers in de meeste gevallen de standaard. De betere FFP2-maskers worden alleen aangeraden voor 'hoog-risicohandelingen' bij coronapatiënten en mensen bij wie het virus wordt vermoed. Bijvoorbeeld wanneer een patiënt aan de kunstmatige beademing wordt gelegd. Daarbij komen veel kleine druppeltjes vrij waar het virus in kan zitten.

Wat de bonden betreft moeten FFP2-maskers standaard worden voor alle zorgmedewerkers die te maken hebben met coronapatiënten, "ongeacht de setting en de handelingen die uitgevoerd worden".

Beschikbaarheid is volgens de zorgbonden geen probleem. "FFP2-maskers zijn in voldoende mate aanwezig in Nederland om in de komende maanden te voldoen aan de toegenomen vraag die op een wijziging van de richtlijn door het RIVM zal volgen", stellen zij.

Nederlandse bedrijven hebben in november vanwege de coronacrisis opnieuw minder investeringen gedaan, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Vooral in auto's en andere vervoersmiddelen werd minder geld gestoken.

De investeringen kwamen 2,8 procent lager uit dan in november 2019. Daarmee was het de achtste maand op rij dat er minder geïnvesteerd werd vergeleken met een jaar eerder.

De eindtoets op basisscholen moet dit jaar hoe dan ook doorgaan - ondanks corona. De Onderwijsinspectie waarschuwt in het AD: gaat de toets voor het tweede achtereenvolgende jaar niet door, dan weten we niet hoe erg de onderwijsachterstand van kinderen is. "Dan verliezen we het zicht."

Als de eindtoets wordt afgenomen kunnen de scores lager zijn dan in normale, coronavrije jaren. Inspecteur-generaal Alida Oppers van de Onderwijsinspectie verwacht niet anders. "Het onderwijs is dan al een jaar niet optimaal geweest." Maar dat is geen reden om de toets te schrappen, vindt Oppers. "Dan wéét je in elk geval hoe de leerlingen en het onderwijs ervoor staan."

Ook ouders willen dat de eindtoets dit jaar wél doorgaat. Ook in deze crisistijd biedt de eindtoets - verplicht voor alle leerlingen van groep 8 - waardevolle en objectieve informatie, vindt Oppers. "Door de resultaten weten we straks waar de lacunes zitten: waar schort het aan en wat kun je er - misschien nog voor de zomervakantie - aan doen?"

Een op de acht Nederlanders heeft inmiddels antistoffen tegen corona. Uit onderzoek van bloedbank Sanquin onder duizenden bloeddonoren blijkt dat vorige week bij 13 procent van hen sporen van een doorgemaakte corona-infectie zijn aangetroffen, schrijft de Volkskrant.

Dat zou betekenen dat nu bijna 2,3 miljoen mensen natuurlijke immuniteit tegen het coronavirus hebben ontwikkeld. Hun antistoffen zorgen voor langdurige bescherming.

Immuungeheugen

Sanquin-onderzoekers volgen sinds de lente van vorig jaar een groep van bijna 600 (voormalige) corona-geïnfecteerden en na acht maanden waren bij praktisch iedereen nog antistoffen in het bloed traceerbaar, zegt arts-microbioloog Hans Zaaijer. Óók het type antistof (IgG) dat zorgt voor bescherming op lange termijn.

Die bevindingen zijn in lijn met internationale studies die uitwijzen dat het immuungeheugen van voormalige coronapatiënten zeker zes tot acht maanden standhoudt.

Hoewel vanwege het coronavirus nog steeds meer mensen overlijden dan gebruikelijk, daalde het aantal sterfgevallen vorige week. Die daling was ook te zien bij kwetsbare groepen, namelijk ouderen en mensen die langdurige zorg ontvingen. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Vorige week overleden naar schatting 3850 mensen, 500 meer dan normaal zou zijn in deze tijd van het jaar. De statistici hebben dat ingeschat op basis van sterftecijfers in voorgaande jaren en demografische trends. Tot nu toe zijn tijdens de tweede golf bijna 9000 meer mensen overleden dan gebruikelijk.

Het sterftecijfer van mensen onder de 65 jaar was vorige week niet hoger dan normaal. Bij mensen vanaf die leeftijd wel, evenals de mensen die zorg ontvingen in het kader van de Wet langdurige zorg. Maar ook in deze groepen ging het aantal sterfgevallen naar beneden.

Nu het kabinet heeft besloten om het zetten van de tweede coronaprik na zes weken toe te staan in plaats van drie, moet de vaccinatiecampagne versnellen. Daarvoor pleit Ernst Kuipers, voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg, bij Jinek.

In de vaccinatiestrategie wordt nu nog rekening gehouden met het achterhouden van vaccins voor de tweede prik die nodig is om zo goed mogelijk beschermd te zijn tegen het coronavirus, legt Kuipers uit. Ook worden de prikken over een periode uitgesmeerd zodat ze aansluiten bij nieuwe leveringen van de vaccins. Maar dat moet wat hem betreft veranderen.

"Het is een beetje de situatie van nood breekt wet", zegt Kuipers. "Je moet nu prikken." Volgens hem liggen er momenteel 400.000 vaccins in Nederland klaar om gebruikt te worden en kunnen er per week zo'n 125.000 mensen gevaccineerd worden. Hij laat weten dat de GGD'en, die voor het grootste deel verantwoordelijk zijn voor het vaccineren, daarbij eventueel hulp kunnen krijgen van de ziekenhuizen. Kuipers noemt het risico dat mensen lopen door de tweede prik uit te stellen "allemaal maar relatief".

"Daar waar mensen zich niet aan regels houden, zal de politie handhavend optreden. Als je moedwillig de regels overtreedt krijg je een boete", zei korpschef van de Nationale Politie Henk van Essen donderdagavond bij Op1 in reactie op het invoeren van een avondklok in ons land. Van Essen benadrukte dat "de fase van waarschuwen nu achter ons is".

"Er wordt van ons verwacht dat we stevig handhaven. We zetten alles op alles om dat voor elkaar te krijgen", aldus een woordvoerder van de politie woensdag al. Deze zei toen ook: "Het is aan de burgemeesters om te bepalen hoe de politie gaat handhaven."

Een woordvoerster van het Veiligheidsberaad van de 25 burgemeesters die voorzitter zijn van een veiligheidsregio kon donderdag nog niet inhoudelijk ingaan op de concrete invulling van de handhaving.

De kappers zijn zeer teleurgesteld over de verruiming van het coronasteunpakket van het kabinet dat donderdag bekend werd gemaakt. "Er is geen geld beschikbaar gemaakt voor directe verlichting voor de zwaar getroffen kappersbranche", laat branchevereniging ANKO weten. De organisatie wil dat er directe hulp komt voor kappers, zoals bijvoorbeeld een voorschot.

"Het is de vraag of noodlijdende kappers nog in bedrijf zijn als deze steun eindelijk aangevraagd kan worden, laat staan als hij wordt uitgekeerd", aldus ANKO. De reserves zijn volgens de brancheverenging bij velen al opgemaakt tijdens de eerste lockdown vorig jaar. Daarnaast vielen volgens de organisatie veel kappers net buiten de boot bij een aantal regelingen en konden ze bijna niet knippen tijdens de belangrijke decembermaand.

Er zijn de afgelopen zeven dagen in Fryslân 1.592 coronabesmettingen vastgesteld. Dat zijn net wat meer dan vorige week, toen waren het er 1.529. In de gemeente Achtkarspelen zijn in verhouding verreweg de meeste besmettingen. Dat komt nog steeds mede door de uitbraak in zorgcentrum 't Suyderhuys.