Bitgumer teler moet houtcentrale stilleggen van provincie

Toen paprikateler Jaap Vink van Bitgum dertien jaar geleden een houtcentrale bouwde die zijn kas fossielvrij verwarmt, was hij een pionier naar wie de provincie Fryslân met trots keek. Dat bleef jaren het geval, tot vorig jaar. toen zag milieuorganisatie Mobilisation for the Environment (MOB) dat de stikstofuitstoot te hoog is. Vroeger was dat nog geen probleem, maar nu wel, ziet ook de provincie in. Dus moet de houtcentrale uiterlijk vrijdag worden stilgelegd.
Kassen © Shutterstock.com
Het sentiment over Vink zijn zogenaamde biomassa-installatie is dus flink omgeslagen. Vink is daar erg van geschrokken: "Dit heb ik niet aan zien komen", vertelt hij. "Ik heb altijd alle lof gekregen voor het pionieren, dat we op duurzame manier ons bedrijf verwarmden. Allerlei politici zijn langs geweest, maar nu word ik gestraft omdat ik een biomassa-centrale heb en niet op gas stook."
De warmte op Vink zijn bedrijf wordt opgewekt door het verbranden van houtsnippers in een warmtepompinstallatie. Met de warmte die vrijkomt, worden de kassen op temperatuur gebracht. Volgens Vink komt zijn productie tot stilstand als die installatie uit moet.

MOB

De Nijmeegse milieuorganisatie MOB diende handhavingsverzoeken in tegen zo'n honderd biomassacentrales in Nederland, waaronder die in Bitgum. Volgens MOB stoot Vink zijn bedrijf stikstof uit op de omliggende natuur. De provincie ging erin mee en zegt nu dat Vink zijn kassen moet verwarmen op een manier waarbij er geen stikstof vrijkomt. Maar volgens Vink is die manier er niet: "Als ik de houtcentrale uitzet en ik zet de gasketel aan, dan heb ik ook gewoon stikstofdepositie. Dat lost niks op."
Een van de mogelijke oplossingen is extern salderen: het opkopen van de stikstofrechten van een ander bedrijf. "Dat zou een mogelijkheid zijn, maar dat staat de provincie nog steeds niet toe."

"De provincie werkt niet mee"

Het wrangst vindt Vink dat er in al die jaren niemand kritiek heeft geuit op zijn biomassa-installatie. "Er was nooit iemand die vroeg of ik een Wnb-vergunning (Wet natuurbeschermings-vergunning, red.) had. Omdat ik op biomassa stook, word ik geacht die te hebben." Vink heeft geprobeerd die vergunning aan te vragen, maar de provincie verklaart die volgens de teler iedere keer weer onontvankelijk. "Bij collega's in andere provincies wordt er veel meer meegewerkt en wordt er naar oplossingen gezocht. Fryslân is daarin wel het slechtst. De provincie werkt niet mee."
De centrale volledig stilleggen, is volgens Vink geen optie. "Paprika's zijn een subtropisch gewas, dus ik moet het bedrijf gewoon verwarmen. Als de centrale uitgaat, gaat de tent failliet."

'Stikstofruimte beperkt'

Gedeputeerde Douwe Hoogland is in november langsgegaan bij Vink zijn bedrijf. "Toen hebben we een goed gesprek gehad om te kijken hoe we een oplossing kunnen vinden. Dat de provincie niet wil meewerken, gaat mij een stapje te ver. Maar dat het een complexe zaak is, is zeker", zegt Hoogland. Het extern salderen, is volgens de gedeputeerde ook nog geen optie. "Dat kan alleen van bedrijven die ruimte over hebben, maar de ruimte in stikstof is beperkt."
Hoogland: "Wij proberen mee te denken over wat de oplossing kan zijn, maar wij willen ook niet dat we iets doen dat later weer door de rechter wordt teruggedraaid. Daar hebben we niks aan", legt de gedeputeerde uit. "We moeten nu in één keer een situatie creëren die in één keer bij de rechter wordt goedgekeurd. Juridisch moet het gewoon kloppen en dat is onze taak als provincie. Dat willen we graag samen met meneer Vink doen."
Een oplossing moet er in ieder geval snel komen. De provincie heeft Vink en een andere houtsnippercentrale in in Bitgummole een deadline gesteld: op 11 december moet hun stikstofuitstoot weer binnen de normen vallen of de installatie worden stilgelegd. Anders dreigen er geldboetes.
Teler Jaap Vink en gedeputeerde Douwe Hoogland