Een stukje Oudfries ontdekt in Maasland: middeleeuws Frisisme in Zuid-Holland

Er is een stukje Oudfries in Zuid-Holland ontdekt. In Maasland ligt een straat met de naam Langetaam. Uit onderzoek van Peter-Alexander Kerkhof blijkt dat deze naam teruggaat op tam, een Oudfriese landschapsnaam voor 'de oever van een kreek waar gevist wordt'. Het is daarmee een nieuw ontdekt middeleeuws Frisisme in Zuid-Holland.
Maasland © Shutterstock.com (Sandor Gora)
In het verleden wees de naam niet op een straat, maar een gebied dat veel groter was. Toen de Dijkpolder bij het dorp Maasland in de twaalfde eeuw opnieuw werd ingericht als ontginningsgebied, bleef de naam Langtaem bewaard als gebiedsnaam voor de noordelijke westoever van het water de Zuidgaag. Later raakte de naam verweven met boerderijen in die hoek van het dorp, en daaruit is uiteindelijk de straatnaam ontstaan.

Circa 1360

Het gaat in Maasland eigenlijk om de perceelnaam Langtaem. De oudste bron waar de naam in voorkomt, is een middeleeuws leenregister uit 1480. Daarin wordt de Lantam genoemd. Maar de oorspronkelijke leenbrief waar de bron naar verwijst gaat terug tot rond het jaar 1360. Het woord lijkt op het Middelnederlandse woord toom, dat ook nog wel voorkomt.

Hollande dialecten

De oude veldnaam Langtaem is volgens Kerkhof een vreemde vogel in vergelijking met andere polderveldnamen in de provincie Zuid-Holland. Daarom denkt hij dat het eigenlijk gaat om een oude landschapsnaam met een zogenoemde 'Oudfriese klankstand'. Kerkhof stelt dat het een spoor is van de Friestaligheid in de Maaslandgouw in het verleden. Later zijn de meeste Oudfriese woorden overvleugeld door Hollandse dialecten.

Aandenken aan de Friestaligheid

"Uiteindelijk herinnert alleen deze straatnaam nog aan de historische Friestaligheid van deze oude heerlijkheid in Midden-Delfland," zo besluit Kerkhof zijn artikel. De naam Langtaem bleef over als herinnering aan 'de oude functie en de vroegere Friestaligheid van de boerengemeenschappen in de Dijkpolder.'