Longarts: "Het raakt me dat mensen met corona alsnog de straat op gaan"

Wouter van Geffen, longarts bij het Leeuwarder ziekenhuis MCL, beantwoordde woensdagmiddag in het radioprogramma Weistra op Wei zoveel mogelijk vragen van de luisteraars over corona.
© Omrop Fryslân, Aise van Beets
Luister naar longarts Wouter van Geffen in Weistra op wei
Maakt u zich zorgen over de oplopende aantallen?
"Ik maak me best wel zorgen, het is al weer fors aan het oplopen. In principe is er geen ruimte voor coronapatiënten, in het MCL is het zo dat we een speciale afdeling hebben geopend, maar dat betekent dat we meer verpleegkundigen van andere afdelingen daar nodig hebben. Iedereen bereidt zich voor op een winter hard werken, misschien nog wel langer. Luchtweginfecties nemen in de zomer vaak af, dat hebben we ook met corona gezien, maar de zomer is op dit moment ver weg."
Als je een positieve test hebt, hoelang ben je dan besmettelijk?
"Je moet je realiseren dat de inzichten soms met de week kunnen veranderen. De meest actuele richtlijnen staan op de site van het RIVM. Waar het op neerkomt is wanneer je een positieve test hebt, dat je met de GGD overlegt over jouw individuele afspraken. De regel is 10 dagen quarantaine. Op het moment dat je helemaal geen klachten meer hebt, dan kun je daarna overleggen met de GGD of je weer uit quarantaine kan."
Wat is het verschil tussen een mondkapje en een mondneuskapje?
"Wil je een goed kapje hebben, dan moet die zowel over je neus en als over je mond heen gaan, want door beide adem je in en uit. Wat ik zelf met mijn bril doe, is zo'n mondkapje met elastiekje kun je kruisen voor je oren, dan heb ik het idee dat je meer trekkracht hebt over het gebied bij je neus en dat-ie dan beter werkt met een bril."
Ik denk dat deze winter heftiger wordt dan de eerste golf, maar mensen zien het nu minder.
Longarts Wouter van Geffen
Komt er ook een tweede seizoen van 'Frontberichten', het programma waar u aan mee deed?
"Ik heb toevallig twee weken geleden met de regisseur gesproken. Er komt wel een documentaire over de eerste golf, maar voor zover ik weet zijn er geen plannen voor een tweede seizoen, daar hadden ze nu geen behoefte aan. Ik vind het jammer dat er geen tweede seizoen is, want het is in de maatschappij veel minder zichtbaar hoe heftig de situatie is. Daarom vond ik het eerste seizoen maken ook zo belangrijk. Ik denk dat deze winter heftiger wordt dan de eerste golf, maar mensen zien het nu minder."
Weten jullie meer in vergelijking met de eerste golf, wat is duidelijker geworden?
"We hebben een heleboel geleerd. Als Friese zorgverleners zijn we veel beter op elkaar ingespeeld. Zo kunnen patiënten bijvoorbeeld heel makkelijk worden overgeplaatst naar een verpleeghuis. In het begin van de eerste golf was dat er niet en bleven mensen in het ziekenhuis liggen, waardoor de capaciteit in het ziekenhuis minder werd. "
Waarom gebruiken ze de Sionsberg in Dokkum niet voor coronapatiënten?
"Uiteindelijk is dat vooral aan allerlei bestuurders en managers om daar beslissingen over te nemen, daar zijn ze ongetwijfeld over aan het nadenken. Het gaat echter niet alleen om het bed, maar ook om zorgverleners, verpleegkundigen, spoedopvang, intensive care, alles bij elkaar. Ik weet niet of de Sionsberg daarover beschikt of hoe snel dat weer kan worden ingericht. Er zit veel meer aan vast dan alleen een bed."
Als je nog niet weet dat je het virus hebt en geen verschijnselen hebt, kun je dan besmettelijk zijn?
"Dat weten we eigenlijk niet goed. Als iemand niet weet dat-ie het heeft, dan kun je het ook niet testen. Het ligt ook aan de mate van de verschijnselen. Ik denk dat je er vanuit moet gaan dat je het virus hebt wanneer je lichte verschijnselen hebt. De GGD heeft daar afspraken over, dat je bij 24 uur geen verschijnselen uit de quarantaine mag, maar ik zou zeggen: bij twijfel heel, heel voorzichtig zijn. Want je wilt niet een ander besmetten. Stel je voor dat iemand anders eraan doodgaat. Zodra je klachten hebt, neem het zekere voor het onzekere, en laat je testen."
Heeft het zin om extra vitamine D in te nemen?
"Of je extra erbij moet nemen, weten we niet goed, maar in het gewone leven is een goede vitamine D-spiegel hebben wel belangrijk. Of het helpt als bescherming tegen corona, ik denk dat daar nog te weinig bewijs voor is, dat zou ik u niet aanraden."
Ben je minder vatbaar voor corona en er minder ziek van worden als je rookt?
"Nee, dat klopt niet. Roken is slecht, er is eigenlijk niets goed te zeggen over corona. Mensen die roken liggen vaker in het ziekenhuis, gaan vaker dood aan corona, en moeten vaker naar de intensive care."
Waarom, als één persoon in het gezin positief is getest, wordt dan direct het hele gezin getest? Kun je niet beter wachten tot die klachten krijgen?
"De kans is groot dat het gezin elkaar besmet. We zien soms in het ziekenhuis ook dat we hele families, of mensen die bij elkaar zijn geweest, krijgen. In het verloop van een paar dagen komt dan de hele club binnen. Ik denk dat dat de reden is om het allemaal in één keer te doen. Soms hebben mensen ook al een positieve test, ook al hebben ze nog geen klachten. De capaciteit van de GGD is ook beperkt, dus die bepaalt ook hoe ze die in moeten zetten. Het is een kwestie van logica en capaciteit, het is aan de GGD aan hoe ze hun middelen inzetten. Dat het altijd effectiever kan, is denk ik wel duidelijker, maar we moeten toch een bepaalde koers varen."
Het virus zelf is veel heftiger dan de griep, maar ook de naverschijnselen van corona zien we niet bij de griep.
Longarts Wouter van Geffen
Wat is het verschil tussen mensen met gezonde en niet-gezonde longen, en wat gebeurt er op de langere termijn?
"Op de röntgenfoto's zien we bij besmette longen vaak witte vlekken, en ook littekens. We zien ook een grote groep mensen met langdurige klachten nadat ze het virus hebben gehad. De grootste verrassing die we zien, is dat we niet gewend zijn dat een virus zo lang zo veel klachten en littekens geeft na de infectie. Het virus zelf is veel heftiger dan de griep, maar ook de naverschijnselen van corona zien we niet bij de griep. Dat vond ik het meest verrassende van het virus. We leggen niet voor niets de hele samenleving en economie plat. Als we dit z'n gang laten gaan, is de ramp denk ik niet te overzien."
Verwacht u een complete lockdown?
"Ik maak me wel heel veel zorgen over het eruit ziet. Het zou me niet verbazen. Uiteindelijk heb ik niet alle gegevens die de minister-president natuurlijk wel heeft. Ik ben er niet voor om een plan te maken; mijn taak is om zieke mensen beter te maken en weer op de been te krijgen. Ik ben niet geschoold in hoe je zo'n epidemie als bestuurder en minister-president moet managen."
Wat doet het met dokters as persoon?
"Het heeft een enorme impact. We moeten erg hard werken, veel vergaderen binnen het ziekenhuis, veel organiseren, maar we maken ook veel heftigs mee. Daarbij is er natuurlijk ook nog de thuissituatie waarbij je extra streng moet zijn, omdat we de hele dag rond het virus zijn. Het heeft ook impact op het team. We hebben een longafdeling, waar veel van onze eigen medewerkers corona hebben gekregen doordat we mensen met corona verzorgen. Gelukkig ben ik zelf gespaard gebleven, maar de impact op het team is enorm. Maar iemand moet het doen, dus doen wij dat. We zetten de schouders eronder, en dan wordt het vanzelf weer zomer."
Helpt de griepprik ook tegen het coronavirus?
"Nee, het helpt niet tegen het virus, maar als u een oproep heeft gekregen, raad ik u aan om te gaan. De combinatie van griep en corona is heel gevaarlijk. Je wilt het liefst geen van beide, maar je wilt het zeker niet alle twee tegelijkertijd. Als u bent opgeroepen, raad ik u aan om te gaan. Als u specifieke twijfels heeft omtrent vaccineren, bespreek dat dan met uw huisarts."
Mijn vrouw heeft longkanker, die krijgt immunotherapie, ben je dan beter beschermd?
"We zien dat mensen met kanker uiteindelijk slechter af zijn wanneer ze corona krijgen. Op het moment dat je longkanker hebt en een behandeling krijgt, moet je extra oppassen. Het is een optelsom, de therapie zal iets doen voor het virus, maar de kanker ook. De oplossing van de som is helaas dat mensen met longkanker, alle soorten kanker eigenlijk, slechter af zijn dan gezonde mensen, onafhankelijk van welke behandeling ze krijgen. Voor individuele vragen kun je het beste met het team in het ziekenhuis overleggen."
Van Geffen baalt ervan dat sommigen met corona te vroeg uit quarantaine gaan:
"Wat mij in de eerste golf opviel, was dat mensen met de eerste symptomen van kanker veel later bij de dokter kwamen, omdat ze dachten dat hun symptomen van corona kwamen. Op het moment dat je denkt: 'het gaat niet goed met me, er komt bloed bij te kijken, veel afvallen', dat zijn wel redenen om met de huisarts in overleg te gaan. Mensen met hartproblemen gingen ook later naar de dokter. Blijf wel contact op nemen met de dokter. Het zit niet in de aard van een Fries om meteen naar de dokter te rennen, maar als je denkt 'dit klopt niet', ga dan vooral wel."
Het advies is om tien dagen thuis te blijven. Sommige mensen gaan na acht, negen dagen de deur alweer uit. Hoe besmettelijk ben je dan nog?
"Streng aan de richtlijnen vasthouden, gevaar zit in een klein hoekje. In geval van twijfel nóg even langer thuis blijven. Ik was zelf ook emotioneel geraakt over de berichten dat mensen met corona alsnog de straat op gingen en net doen alsof er niets aan de hand is. Daar word ik niet heel vrolijk van. Je kan wat mij betreft niet streng genoeg zijn."
Waarom gaat het wattenstaafje bij het testen bij sommigen soms in de keel, en bij anderen in de neus én keel?
"Er zitten allemaal kleine verschillen in de technieken die gebruikt worden. Het gaat mij om hoe je een betrouwbare uitslag krijgt. Het is geen fijne test, maar voor de betrouwbaarheid moeten we daar nu nog even mee dealen."