De toan fan Jan de Groot: "Flessys en blikkys"

"Wij wete allegaar wel hoe't 't sit met de teugenworige inflasy: alles wort duurder. Maar der hew ik 't al 's 'n keer over had. Dut het de wereld in elk gefal feranderd.

Maar wat de wereld ok feranderd het, is 't momint dat d'r sont dut jaar ok stasygeld fan 0,15 op blikkys is. Je make nou tafrelen met die't ik nag nooit eerder sien had.

Maar eerst even 'n inlaiding. In 'e krant ston al 's 'n stik over 'n sworver die't alles ôfstrúnt om maar blikkys en flessys bijnander te fandelen om die derna in te leveren. Soa komt niet alleen deuze sworver an sinten, maar feul meer fan syn lotgenoaten, soa fâlt in 'e krant te lezen.

De staat het d'r dus foor sorgd dat d'r'n nij beroep ontstaan is om an sinten te kommen: flessysoeker, niet te fertizen met flessetrekker.

En út 't krantestik bleek dat se der 'n arig sintsy met ferdiene. Soa bot nou ok weer niet fansels, maar se hewwe 't al wat rúmmer nou as derfoor. 't Is frij simpel: hoe meer flessys se inlevere hoe meer flessen se fol kope kinne.

D'r binne sels goenent die't faste klanten, tussen hakys, hewwe. Want d'r binne mînsen die't 'n pude met blikkys en/of flessys an 't hek bij hur huus of deurknop hange foor 'n sworver. Echt waar. 't Mot soa starigan niet boter worre in soa'n ontwikkeld lând dat Nederland is, al souwen je dat niet sêge met die bedinklike regerings fan de lêste jaren.

Nou wil ik der niet met bewere dat 't an die hoatemetoaten lait dat d'r dakloazen ensoa binne en dat hur hannen de hele dâg deur kleve om die blikkys, der't dat soete goed insetten het, beet te krijen, te fersamelen en in te leveren bij de súppermet. Maar dochs hewwe je teugenworig gau 's de link met de echte aarme lannen, der kin ik niet omhine.

Want wat sien ik nou gau 's in 't dorp? Dan koier of fyts ik ergens en dan sien ik mînsen gewoan met de bloate hând in 'e prullebakken graaien in de hoop dat se d'r spul met stasygeld úthale. Just, 'n soort fan gripers krekt as op metten, maar dan foor de aarmen.

En se skame hur d'r niet eens foor. Se sêge je ok nag gewoan fryndlik goeie. En ni, 't binne gyn kines, want fan hur sou ik 't mij nag foorstelle kinne, maar 't binne gewoan folwassen mânly en frôly. En echt niet allegaar sworvers. Trouwens, die hewwe wij niet eens op 't Bildt.

Jawis, in alle dorpen in Frysland bestaat aarmoede. Dat wete wij allemaal dondersgoed. Maar dat 'n stikminnig hur al soa ferlegen gaan deur in de prullebak te gripen der't allegaar rotsooi in lait. En dat alleen foor 'n stikminnig blikkys of flessys foor 'n bitsy sinten. Dat is dus Nederland anno 2023 . Hoefeul leger kinnen wij nag sinke?"