Proeffeart Witte Swaen leit iuwenâlde geheimen bleat

Sa'n 400 jier lyn boude Nederlân yn rekôrtempo nije skippen. "Daar stond Nederland beroemd om", fertelt Gerald de Weerdt. Hy hat de bou fan it replikaskip mei inisjearre. Earder wie er belutsen by de bou fan de Batavia yn Lelystêd.

"Als je een schip bestelde, kon je er amper een halfjaar later mee varen. We waren de beste scheepsbouwers ter wereld."

De boumaster en ûndersiker wie goed 30 jier dwaande om de boumetoade boppe wetter te heljen. "Die techniek hebben we weer herontdekt, want dat was eeuwenlang vergeten."

De bou fan de Witte Swaen, in replika fan it skip dat Willem Barentsz nei Nova Zembla brocht, duorre jierren. "Maar we deden het met een kleine ploeg, rustig aan", fertelt De Weerdt.

"Die uren heb ik gedeeld door de bezetting van toen: ze werkten met een flinke ploeg, zes dagen in de week."

En dan blykt it dochs hurd gien te wêzen: "Als we dat hadden gedaan, hadden we het casco ook in vier maanden gehad."

Yntusken moast dus ek noch in iuwenâlde boutechnyk wer op 'e nij útfûn wurde. It wie dan ek in spannend momint foar elkenien dy't oan it skip wurke. "We brandden van nieuwsgierigheid om de zeileigenschappen van dit schip eens aan de tand te voelen", seit De Weerdt.

"Want dat weten we nog niet van schepen van 450 jaar geleden, wat hun capaciteiten nou werkelijk waren. Zo'n schip maken en ermee zeilen is de enige mogelijkheid om dat te ontdekken."

De boumaster sjocht dêrby foaral hoe 't it skip him yn de wyn hâldt.

"Vooral het element of het schip een beetje hoog aan de wind zou kunnen komen, want dat is voor een schip uit die tijd erg belangrijk", leit De Weerdt út.

"Dat je niet met aanlandige wind op de kust wordt geblazen, maar dat je er van weg kunt zeilen. Dan moet je soms schuin tegen de wind in. Dat hebben we nu uitgeprobeerd", fertelt De Weerdt. Mei it perfekte waar.

"Dat is jarenlange intuïtie denk ik", laket de inisjatyfnimmer. "Nee, dat is een wild guess, we hebben mazzel gehad."

Hoewol't it foar de boumaster noch wol krekt wat hurder waaie mochten hie, hie de bemanning moai de tiid om alles út te finen.

"We weten van tevoren niet waar de lijnen precies naartoe moeten om het zeil optimaal in vorm te krijgen, dat soort experimenteren kost tijd."

Dy tiid krige de Witte Swaen dus, tusken Skylge en Flylân. En De Weerdt is tige te sprekken oer de resultaten. "De soepelheid waarmee het schip manoeuvreerde, door de wind ging. Ik ben helemaal tevreden, het is een superschip."