Spannend oft stikstofgefoelige natuer op Skiermûntseach oerein bliuwt

"Het is wel een proces van de lange adem. Ongeveer anderhalf jaar geleden hebben de boeren acht-en-dertig procent van hun veestapel ingeleverd waardoor er nu ongetwijfeld minder stikstof in het duingebied terecht komt", leit boskwachter ekology Erik Jansen fan natuerbehearder Natuurmonumenten út.

Dat is allinnich net it iennichste probleem. "Maar ja, er is ook nog achtergronddepositie. Dat is stikstof die wordt uitgestoten door industrie, verkeer en scheepvaart. Niet zozeer op het eiland maar er omheen en op het vasteland. Daarnaast zit er al voor tientallen jaren aan stikstof in de bodem dat ook nog steeds aan het werk is."

En dat betsjut dat je as natuerbehearder net rêstich achteroer sitte kinne, mar echt noch oan 'e bak moatte om de typyske eilanner natuer yn earme, mar meastentiids kalkrike grûn oerein te hâlden. Foar twa soarten wurdt it hiel spannend oft de oanpak fan de stikstofproblemen op tiid komt.

Allerearst it roazekrânske; in soarte dy't hast útstoarn is yn Nederlân. "Zonder aanvullend beheer gaan we het sowieso niet redden", seit Jansen. "In de jaren tachtig waren er meer dan twintig vindplaatsen op het eiland van het rozenkransje. Daarvan zijn er nu nog twee overgebleven."

Dy twa plakken binne ek nochris tige kwetsber fertelt de boskwachter, wylst hy wiist nei de jonge bjirken yn de Kapenglop dêr't de plantsjes groeie: "Als deze berken oprukken dan wordt hij helemaal overwoekert en verdwijnt hij ook."

Tefolle stikstof betsjut dat planten en beammen dy't it dêr goed op dogge oare planten fuortkonkurrearre in de dunen. Op Skiermûntseach binne dat benammen bjirken en gerssoarten. Mar ek dúndoarn docht it der goed op.

En dan giet it ek noch min mei de weewoartel; tormentil yn it Hollânsk. Dochs binne der noch gjin soargen oer it útstjearren fan dizze soart. "Tormentil is een iets minder zeldzame soort, maar staat ook in de voedselarme duinvalleien en de aantallen gaan langzaam achteruit."

Minder weewoartel blykt benammen min nijs te wêzen foar in ynsekt. "Het is de waardplant van de aardbeienvlinder. Een vrij onopvallend, bruin-wit vlindertje. Hartstikke zeldzaam in Nederland. Die legt eitjes op de bladeren van de tormentil. Dus is er best wel wat tormentil nodig om een levensvatbare populatie te hebben."

Boskwachter Jansen leit út wat der dan krekt misgiet. "Anders krijg je versnipperde populaties van vlindertjes die elkaar niet meer kunnen vinden. Daardoor krijg je uiteindelijk inteelt waardoor de soort ook verdwijnt."

"Daarom is het dus zaak dat we gebieden op orde houden en er genoeg tormentil groeit. Bovendien moeten die gebieden dicht bij elkaar liggen zodat de vlindertjes van het ene naar het andere kunnen gaan."