De toan fan Jan Koops: "Regenboge"

Jan Koops © Omrop Fryslân
"Et was 1977. Ik begon an een ni'je administratieve baene in de psychiatrie. En daor kwam ik veur et eerst in de kunde mit homoseksuele meensken. Manluden en vrouwluden die een relaosie hadden mit iene van etzelde geslaacht. Misschien was ik ze wel vaeker tegenkommen, mar daor hadde ik gien weet van.
Et wodde wel es zegd over een juffrouw van de legere schoele, mar ja, meensken zeggen zovule. Et was in die zeuventiger jaoren veur mi'j as griffermeerd joongien even wat wennen, mar ik besleut om oordielen en veuroordielen te laoten veur wat ze weren en gien verschil te maeken tussen hetero en homo, mar mit elkeniene omme te gaon as 'meenske'.
De toan fan Jan Koops
In de karkelike wereld waorin ik opgruuid bin gong dat nog niet overal vanzels. Want ja, d'r bin biebelteksten die toch een oordiel hebben over homoseksuele meensken? Zol kunnen, mar d'r bin vule meer biebelteksten die gaon over liefde en de aander liefhebben as jowzels. Daorbi'j past gien homohaete, gien diskrimenaosie op basis van ras, geen loonverschillen tussen manluden en vrouwluden; en zo kan 'k nog wel even deurgaon.
Oflopen weke wodde een regenboogbaankien bi'j oons in Kollum al nao twie daegen vernield. De kleuren bin mit zwatte varve overspuit en d'r bin teksten bi'j zet, liekas Gay = niet OK.
Wat niet oké is, dat is aandere meensken wegzetten as niet oké. Meensken die altied in et verdomhoekien zeten hebben, die verdienen et juust om bevri'jded te wodden en een waarm onthael te kriegen.
D'r ston nóg een tekst bi'j, een biebeltekst: Genesis 9: 1-13. Ik zal uutleggen waor die over gaot. God vun dat de wereld niet goed was en wol een aende maeken an al et leven. Hi'j zee tegen Noach dat die een groot schip maeken mos veur himzels en zien huusholing en hi'j mos van alle dieren ien mannegien en ien wiefien mitnemen.
God zorgde doe veur een grote waetersnood, mar deur et schip dat Noach bouwd hadde bleef hi'jzels mit zien huusholing speerd liekas de mitbrochte dieren. God bedocht laeter dat de meenske now ien keer verkeerd is en hi'j beloofde nooit weer zoe'n grote raamp kommen te laoten; en as teken van die belofte maekte hi'j de kleurrieke regenboge.
Dát staot in die tekst die ok bi'j et vernielde baankien kladded wodde.
En doe vreug ik mi'j of: wie het die tekst bi'j dat vernielde baankien schreven? Was et een homo die daormit verwist naor de regenboge: et verbond dat God mit alle meensken sleuten het en dat eins beduded: jim meugen d'r wezen! Allemaole!
Of was et iene die daenkt God verbeteren te moeten, spullen van aanderen vernielen te meugen en daj' walgelike daoden van haete as een vloed over homo's en lesbiennes uutstotten meugen?
An de persoon die dit op zien geweten het, as hi'j of zi'j al een geweten het, zol ik vraogen willen: wat wodt ieje d'r minder van as d'r een kleurd baankien in een park staot? Wat veur last heb ie d'rvan as argens een regenboogvlagge hangt?
"Ja, mar et wodt oons allemaole opdrongen", wodt dan vaeke zegd. Hoezo opdrongen? Wat daenken jim dan van boerevlaggen, omkeerde Nederlaanse vlaggen, vissies aachter op autos's? Wodt dat dan ok allemaole opdrongen? Dus allemaole mar weghaelen of stokkend maeken?
Et zol me niks verbaozen dat hier meensken aachter zitten die et baankien as een teken van de aendtien zaggen. Een regenboogbaankien as teken van de aendtied.
Wat ik een teken van de aendtied vien is, dat is dat d'r meensken binnen die een aander et locht in de ogen niet gunnen en, wat kwaoliker is, ze gunnen een aander de liefde niet.
Bin ze zels liefde tekot kommen? Of kun ze de grote liefde niet vienen?
Et is te hopen dat de onverlaoten oppakt wodden en een paste straf kriegen. Wat dan een paste straf is? Och, dat hoeft niet zo duur te wezen en ze hoeven de bak niet in. Een maond op straote rondlopen laoten mit et haor in de regenboogkleuren.
Dan kun ze ondervienen hoe et vuult om beschimpt en haeted te wodden."