De toan fan Anne-Meta Kobes: "Waarschuwingsemmer"
"Toen de Amelander vuurtoren nog bemand was, stond er bovenin een emmer water. Niet voor schoonmaakklusjes of toiletbezoek, maar als waarschuwingsinstrument.
De emmer was tot een bepaald punt gevuld, er bleef een aantal centimeter droog tot de rand. Maar: raasde er een stevige storm over Ameland, dan begon de vuurtoren te slingeren en kwam het water in beweging.
Soms werd het zwenken zo hevig dat het water over de rand van de emmer klotste. Dat was dan het een waarschuwingssignaal. De vuurtorenwachter mocht nu zijn post verlaten om beneden een rustiger onderkomen te zoeken. Weg van de dreiging van gehavend gebouw of misselijkheid.
De toan fan Anne-Meta Kobes
Ik hoorde het verhaal tijdens een bezoek, deze week. Ik dacht: zo'n simpele emmer water is, in combinatie met ervaren verstand, een doeltreffend middel. Zoiets zou je voor meer situaties moeten hebben. Waarmee eenvoudig zichtbaar wordt hoe groot de dreiging is.
Onze geschiedenis kent vele verhalen over dreigende noodsituaties. Gisteravond hoorden we ze opnieuw, tijdens de Dodenherdenking. Hier op het eiland waren er twee samenkomsten.
Bij die in Hollum lazen schoolkinderen voor uit een boek over het leven van Anne Frank. We hoorden hoe in Annes omgeving de nood steeds hoger werd. En hoe haar zus Margot een brief kreeg die vertelde dat ze zich moest melden in een werkkamp in Duitsland. Dat was de druppel die de waarschuwingsemmer deed overlopen. Want: zou het echt om werken gaan? De ouders van Margot en Anne wantrouwden het bericht en besloten om direct de volgende dag onder te duiken. In het achterhuis van vaders bedrijf, aan de Prinsengracht in Amsterdam, verborg het gezin zich.
Daar schrijft Anne over haar leven. Wanneer de Nederlandse minister van onderwijs via Radio Oranje oproept om oorlogsdagboeken te bewaren komt Anne op het idee om haar dagboeken te bewerken tot één verhaal. Ze geeft het de titel Het Achterhuis. Ze blijft aan het verhaal schrijven tot ze, ongeveer twee jaar na de dag van de onderduik, tijdens een inval gearresteerd wordt.
Was er voor die inval ook maar zo'n emmer geweest, die klotsend aangaf dat er gevaar dreigde
We vieren vandaag onze vrijheid. Ik hoop dat we dat uitbundig doen. En dat we daarover ook weer verhalen schrijven en vertellen. Want het water in onze emmers van gevaar staat het meest van de tijd nagenoeg stil. En dat is niet vanzelfsprekend."
