De toan fan Anne-Meta Kobes: "Vrije Heerlijkheid"
28 april, 08:20 • 2 minuten lêstiid
"De dag die je wist dat zou komen was eindelijk hier: onze Koning vierde zijn tiende Koningsdag. Bent u er al een beetje van bijgekomen?
Hier op Ameland ritselden al op woensdagmiddag vlaggenlijnen in voortuinen. Op donderdag kwamen er nog tientallen vaandels aan gevels bij: fleurig in rood-wit-blauw, nu weer rechtop uitgehangen.
De toan fan Anne-Meta Kobes
Zo leek het hele eiland gisteren zeer Oranjegezind. Of was dat vooral omdat Amelanders zo knap een feestje kunnen bouwen? Want de eilander in hart en nieren is vooral een zelfstandige, die niet zo makkelijk dweept met enige vorm van gezag. Vraag je door, dan ontdek je nog steeds een liefde voor de tijd van de Vrije Heerlijkheid, die Ameland ooit was.
Die vrije tijd ontstond, hoe tegenstrijdig ook, toen de familie van Cammingha het eiland kwam overheersen. De leden van de familie profiteerden graag van de opbrengst van oogst en vee en hieven belastingen, bijvoorbeeld op de konijnenjacht. In de eerste jaren moesten zij de eilander grond nog wel delen met Benedictijner kloosterlingen, die verbonden waren aan het klooster Foswerd aan de wal. In 1420 begonnen de Cammingha's met de bouw van een kasteeltje voor minder deden ze het niet: zij waren immers de Heren van Ameland. Hun Vrije Heerlijkheid.
Hoewel ook andere machthebbers hun oog op het wonderschone eiland lieten vallen, hielden de Cammingha's stand en voeren hun eigen koers: toen het vaste land in strijd was met de Spanjaarden, zocht de familie juist contact met deze zuiderlingen in de correspondentie werd Ameland vervolgens als autonome regio vermeld. Dat klonk goed. Om het Spaanse, katholieke hof te plezieren, stelden de Cammingha's volledige godsdienstvrijheid in. Zo kwam er in Nes een echte katholieke kerk, terwijl geloofsgenoten aan de wal hun heil nog lang in schuilkerkjes moesten zoeken.
Aan het tijdperk Cammingha kwam een natuurlijk eind toen de laatste Amelander nazaat stierf. Het eiland werd verkocht aan Henriëtte Amalia Maria van Anhalt-Dessau. De oplettende luisteraar hoort al een koninklijke naam. Want deze slimme regentes werd voorouder van ons vorstenhuis. Alle regerende Nederlandse koningen en koninginnen kregen vervolgens de titel heer of vrouwe van Ameland.
Zo ook onze Majesteit: Koning Willem-Alexander. Hij is onze heer, naar zijn overgrootmoeder is een school vernoemt en de oranjes prijken levensgroot op de achterwand van onze raadzaal. Want we zijn eigenlijk best trots op ons koningshuis, zolang zij ons maar vrij laat."
