De toan fan Jan Koops: "Branige"

De oorzaeke is dat menister Jetten van Klimaot et verplichten gaot en menge duurdere biobranige mit gewone branige. An de pompe zuwwe daordeur flink wat duurder uut wezen. Temeensen de pattekelieren, zo ston d'r bi'j.

En daor gaot et neffens mi'j dus weer mis. Disse weke weren d'r ok al berichten dat de grote bedrieven hieltied meer weensten maeken en dat geld gaot dan veural naor de andielhoolders. Én naor de flink betaelde direkteuren daenk ik daor dan votdaolik aachteran.

Laowe wel wezen: dat d'r wat gebeuren moet an ommedaenken veur et klimaot, daor kun weinig meensken wat op tegen hebben, donkt mi'j.

As ik vanuut oons huus in Kollum naor Butenpost fietse, dan kom ik deur et Paradyske ja, zo hiet et daore en dan kom ik langs een peer greiden daor de gele peerdebloemen en witte madeliefies en zokswat de grune boel wat opfleuren; mar et bin uutzunderings.

De meerste greiden bin alliend mar gruun, gruun en nog es gruun. En dat is niet omreden peerdebloemen en madeliefies en pinksterbloemen en klaover zels besleuten hebben niet meer in de greiden gruuien te willen, nee et is heur in de loop van de jaoren onmeugelik maekt om daor te gruuien.

Ik dwael of. De bezinepriezen. Kiek, ik kan d'r inkommen dat d'r in et belang van et klimaot wat regeld wodden moet. Mar regel et dan wél zo dat niet weer alliend de pattekelieren d'r veur opdri'jen. De KLM's en Tata Steels van disse wereld wo'n al vusen te vaeke de hanen boven et heufd holen.

Krekliek moe'n ok niet alliend de boeren et stikstofprebleem op heur dak kriegen, nee, ok et vervoer en de febrieken zullen heur bi'jdrege leveren moeten.

Daorbi'j: naost dat openi'j pattekelieren zwaorder belast wodden, komt ok hier et Ranestadduveltie weer naor boven. Daore, in de Ranestad, is et eupenbaor vervoer prima regeld en kun meensken dus vule vaeker de auto staon laoten as op et plattelaand, daor buslijnen opdoekt wodden of vule minder vaeke rieden. Dan bi'j ja haost verplicht en pakke de auto.

Mar as d'r dan tóch wat daon wodden moet an de priezen van de branige, kiek dan ok niet alliend naor de bezinepriezen, mar betrek now aendelik ok es de moterrietugenbelasting d'rbi'j. Die zol bedoeld wezen veur et anleggen en onderhoold van wegen en zokswat.

Mar meensken die 4000 kilemeter et jaor rieden, die betaelen now liekevule as meensken die de zestigduzend of meer antikken.

Schaf die belasting of en doe dan de accijns op branige een betien omhogens. Aj' vule rieden, dan dreeg ie daordeur ok vule meer bi'j an et anleggen en onderhoold van de autowegen.

Naost et verhogen van de pries van branige wodt ok praot over een hogere belasting - nao volgend jaor - bi'j de anschaf van ni'je bezine- of dieselauto's. En toegelieke zol d'r een vorm van belastingverleging of subsidie kommen veur kopers van twiedehaans elektrische auto's.

Ok mit zoe'n regeling wodt de gewone man en vrouw weer pakt. Of ze moe'n die subsidie op elektrisch rieden al zo hoge maeken daj' goedkoper uut binnen mit zoe'n stekkerauto as mit iene op fossiele branige, mar daor zie ik et niet van kommen.

Dan as leste kritiekpunt: disse weke wodde dudelik dat ok vanuut Europe flink wat maotriegels te verwaachten binnen, bi'jgelieks angaonde fossiele branige. Laot menister Jetten die maotriegels eerst mar es ofwaachten, want et zol mi'j niks verbaozen as ok mit die Europese riegels Jan en Annie mit de pette weer in de knippe taasten moeten.

Dat d'r op termien een aende kommen moet an et rieden van 'fossiele kilemeters', dat zal dan wel, mar neffens mi'j bin d'r wel meugelikheden om dat zó te doen dat de lasten eerliker verdield wodden."