De toan fan Anne-Meta Kobes: "Oog om oog"
24 febrewaris, 08:20 • 2 minuten lêstiid
"Er was een tijd dat het oog om oog, tand om tand ging en dat was heel vooruitstrevend. Nu klinkt dat ons bloeddorstig in de oren, maar de woorden maakten deel uit van een regel die dat bloedvergieten juist wilde beperken.
De regel vertelde dat als jou een oog werd afgenomen, jij het recht had de dader hetzelfde aan te doen. Je kon er natuurlijk ook voor kiezen om het erbij te laten zitten. Maar: méér geweld toepassen dan jou was berokkend: daarvan kon in ieder geval geen sprake zijn. Er werd gezocht naar een eerlijke balans.
De toan fan Anne-Meta Kobes
Eerlijkheid in het gebruik van geweld. Dat is toch iets ingewikkelds. Ik weet nog hoe mijn studiegenoten en ik discussieerden over het begrip 'rechtvaardige oorlog'. Kan er zoiets bestaan? Met geweld dat redelijk is en acceptabel?
De theoloog Thomas van Aquino was in de 13e eeuw met deze term op de proppen gekomen. Hij schreef: zo'n rechtvaardige oorlog moet dan wel: gevoerd worden door een staat die autoriteit heeft, met een rechtvaardige aanleiding en hij kan alleen gericht zijn op vrede. Volgens Amnesty zou tegenwoordig zo'n oorlog kunnen bestaan onder toezicht van de VN Veiligheidsraad.
Ik dacht aan dat alles omdat het alweer ruim 12 maanden oorlog is in Oekraïne. Een jaar geleden hingen we als uiting van protest een reusachtige vredesvlag op in het dorp. Velen maakten er een selfie mee en verspreiden de boodschap via hun vrienden. Dorpsgenoten bevestigden gele en blauwe vredesduiven voor de ramen. Ik zag ze gisteren inmiddels ietwat gebleekt, nog steeds hangen.
We zeggen tegen elkaar dat we ook die ramp daar niet moeten vergeten. En we hopen dat er snel een einde aan komt. Maar hoe? Zou een rechtvaardige oorlog een optie zijn?
Ik dacht aan de dichtregel van Henriette Roland Holst: de zachte krachten zullen zeker winnen in het eind. En ik hoopte dat er op wonderlijke wijze zoiets mogelijk zou zijn. Zodat op z'n minst één oog behouden kan blijven."
