Wettersneedramp stiet Amelanner kommando noch helder foar de geast: "Je wist: die gaan verdrinken"

Op 1 febrewaris 1953 waarden Seelân, Noard-Brabân en Súd-Hollân opskrokken troch de Wettersneedramp. 1836 minsken kamen dêrby om it libben. Richard Veltman wie doe as 21-jierrige yn tsjinst by de kommandotroepen yn Roosendaal. Mei eigen eagen soe er sjen hoe't it wetter in spoar fan fernieling oanrjochte.

It wie twa oere nachts doe't de telefoan gong. De boargemaster fan Willemstad (Noard-Brabân) belle nei de aalmoezenier. Oft se in trochbrutsen dykje oan it Hollands Diep tichtsje woenen. "Maar na tien kilometer richting Willemstad konden we niet meer verder. Er zat een gat in de weg. De wagen lieten we achter, en 100 meter van de voet van de dijk, in een koeienstal, wachtten we af wat er zou gebeuren."

Veltman wie de iennige noarderling fan de militêren. De rest kaam út Limboarch of Noard-Brabân. "We waren wel wat gewend bij de commando's, dus geschrokken waren we nog niet echt." Mar it waard al gau dúdlik dat dit in bysûndere situaasje wie.

"Ik hoor de wind nog in mijn oren. Het woei zo verschrikkelijk hard. Vreselijk was het. Ik weet nog dat iemand van ons terugkwam van het stappen in de stad, en dat hij kruipend de poort binnenkwam door het weer. Ook was het wachthuisje van de kazerne omver gewaaid."

Mar dat it om in ramp gong, wie doe noch net dúdlik, seit Veltman, dy't ferwachte werom te gean nei de kazerne. Mar de groep moast him melde yn Bruinisse. It wie goed mis. "Er stond al een meter water, toen we ernaartoe gingen. Daar aangekomen begonnen we met het evacueren van de bewoners." Troch de situaasje wie der gjin oanfier fan iten. "Daarom stapten we door een kapotte ruit van de kruidenier naar binnen. Zo konden we kaas van de plank pakken."

De bewenner fan It Amelân gong mei de oare militêren by de hûzen del. "In een daarvan troffen we een dode vrouw aan. Zij werd de volgende dag opgehaald."

De militêren gongen fierder nei Nieuw-Vossemeer, dêr't de evakuaasje trochgie. It wetter gong allinnich mar mear omheech. "We haalden daar mensen van het dak. Voornamelijk vrouwen en kinderen. Zij gingen met ons mee in het bootje."

"Wat het meeste indruk op me maakte, waren de dieren die we tegenkwamen. Er stonden koeien met de uiers in het water, en paarden op de dijk of in de stal. Die konden geen kant op. Je keek dan door een raampje zo in de ogen van de paarden. En je wist: die gaan verdrinken", fertelt er. "Ik was de enige boerenjongen van het peloton, en hadden thuis koeien. Dat was dus allemaal niet prettig om te zien."

Nei fiif dagen siet it wurk fan Veltman derop en pakte er syn tsjinst wer op. Der waard dêrnei net oer praat, fertelt er. Dat waard trouwens wol dien yn 2003, fyftich jier nei de ramp. Premier Balkenende woe Veltman earje mei in ûnderskieding.

Veltman akseptearre, mar wie 'er niet zo op gesteld'. "Dat zal hem wel in het bloed zitten. Mijn vader wilden ze ook onderscheiden voor zijn verdiensten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Maar hij wilde de onderscheiding terugsturen."

Veltman hat de ûnderskieding holden, mar it fielde wat ûngemaklik. "Ik ben nooit met zo'n erkenning bezig geweest. Het was immers je plicht om te helpen. Je kon niet weigeren, want je was militair."