Dokumintêre oer Dutchbatter Edo út Aldemardum: "Dit gaat er wel inhakken"

Der hinget in útstalling fan ferskate medaljes en badges yn it hûs fan Van den Berg. Wat beskieden oan de muorre, net fuortendaliks yn it sicht. Yn it earste ynterviewshot fan de dokumintêre steane de medaljes sa opsteld dat se goed in byld binne.

Dêr grypt hy dochs efkes yn: "Ik ben niet een persoon die echt trots in zijn medailles ziet, vanwege de zwarte bladzijde die eraan vastkleeft. Natuurlijk zijn er ook medailles waar ik wel wat mee heb, maar ik hoef er niet mee te pronken. Dat blijft er bij mij wel inzitten."

Hy soe net gau mei de medaljes nei bûten gean. "Als het moet vanwege het uniform, prima. Maar ik heb ook al een paar keer gehad dat ik dan de batons op had. Zo van 'oeps, ik ben mijn medailles vergeten. Ik doe wel even dit'."

Van den Berg is gjin feteraan dy't pocht oer syn militêre ferline. Mar it is ek in wichtich ûnderdiel fan syn libben. Van den Berg wie aktyf as militêr yn Bosnië by Dutchbat III en hat 'De Val van Srebrenica' meimakke. Dat hat him bot oandien.

"De ellende die daar was, de ellende die er daarna is geweest. De negatieve berichtgeving in de media. Op persoonlijk vlak zijn er veel dingen fout gegaan. Vaak is dat ook ontstaan door die berichtgeving."

Hy hopet dat de dokumintêre in oantal fan dy berjochten dan ek yn in oar deiljocht set.

"Je gaat je anders gedragen dan dat men van je gewend is. Alleen jijzelf denkt dat je je normaal gedraagt", leit Van den Berg út. Dêrtroch krijst neffens him ferkearde kommunikaasje. "Je stoot elkaar dan af en trekt je terug. En uiteindelijk ga je wel in therapie om je eigen leven eigenlijk te redden."

Van den Berg is begûn mei it dielen fan syn ferhaal yn 2017. Doe hat er yn Normandië syn ferhaal ferteld oan in groep soldaten, by in bunker oan de Frânske kust. "Het was regenachtig, dus we besloten om na het verhaal terug te gaan naar het kamp en daar de vragenronde te doen. Een jongen kwam naar mij toe en zei: 'Mag ik zo eerst het woord nemen?'"

"Eenmaal op het kamp aangekomen, vertelde hij dat hij altijd de grappenmaker is, maar dat hij eigenlijk kampt met dezelfde soort problemen. Door mijn verhaal vertelde hij zijn verhaal. Dat deed me beseffen dat het delen van mijn verhaal ervoor zorgt dat anderen dat ook doen."

Om dy reden wie it foar him ek makliker om mei te wurkjen oan de dokumintêre. "Want ik weet dat er positieve gevolgen aan zitten. Ik heb in eerste instantie heel erg getwijfeld. Moet ik hiermee in zee gaan? Moet ik dit willen? Waar gaat dit eindigen?", frege er him ôf. "Uiteindelijk heb ik vaker mijn verhaal verteld, dus daardoor vond ik het goed om hieraan mee te werken."

Mar dat wie net alles. De studinten wolle graach nei Bosnië ta. "We dachten dat het een goede toevoeging was, om het onderwerp nog duidelijker te maken", seit Julie, ien fan de makkers. "Dat wilden we wel graag met Edo. Samen met zijn vrouw zijn we die kant op gegaan. We konden daar slapen bij een oude vriend van hem, ook een veteraan. Het was een enorme toevoeging voor onze documentaire om dit zo met z'n allen te doen."

Van den Berg twivele doe wol efkes. Dochs is hy meigien. "Ik had in juni al een terugkeerreis gehad met andere veteranen, dat helpt met de verwerking. Anders had ik het niet zo 1-2-3 gedaan. We zijn met het groepje vijf dagen lang het avontuur aangegaan. Het is een heel gave trip geweest, met een lach en een traan."

Van den Berg fynt it moai om de jongeren dit stik skiednis mei te jaan. "En hopen dat het niet vergeten wordt. Net zoals nu in het nieuws kwam dat een deel van de jongeren weinig van de Holocaust afweet. Het zijn zaken die je niet moet vergeten. Want als je dit vergeet, dan herhaalt het zich."

"We hebben na de Tweede Wereldoorlog geroepen: 'Dit nooit meer.' Maar ondertussen: Rwanda, Srebrenica, Cambodja, ga zo maar door. Het blijft dus nog steeds doorgaan. En dat zou eigenlijk niet meer mogen gebeuren."

Dat besef kaam ek oer op de studinten seit Martine, ien fan de makkers: "Dat is echt heel gek. Van tevoren hebben we er al met Edo over gepraat. Dan ben je daar en zie je de gebouwen waar de schoten nog zichtbaar zijn. Dan beleef je het heel anders. Op de basisschool heb ik het wel meegekregen, maar door er te zijn heb ik zoveel meer geleerd."

Van den Berg seit bliid te wêzen dat de jongeren har sa ynteressearje foar ûnderwerpen fan foar harren tiid. "En uiteindelijk mij gevraagd hebben om hieraan mee te werken." De reis nei Bosnië smyt dat dan ek moaie petearen op.

Tongersdeitejûn is de premjêre yn Grins. It liket Van den Berg nuver om himsels werom te sjen. "Ik had al gevraagd of ze Russell Crowe als stand-in konden nemen, maar dat zat niet in het budget, haha. Het is eng om mezelf groot in beeld te zien. Maar ik ben trots op de makers: de tijdlijn, de verhaallijn, het is zo goed gemonteerd. Ik probeer het zo te bekijken, alsof het niet over mezelf gaat. Maar toch, de documentaire gaat er wel inhakken denk ik."