Ekskuzen foar slavernijferline moatte benammen wat opsmite: "Erkenning zorgt hopelijk voor begrip"

Oer it momint wêrop't Nederlân ekskuzen oanbiedt is de lêste wiken in soad kommoasje. Guon belutsenen fine 1 july takom jier it bêste momint, omdat it dan 150 jier lyn is dat der in ein kaam oan slavernij yn it Nederlânsk keninkryk.

"Ik vind het jammer dat deze discussie nu speelt", seit Fräser. "Het zou moeten gaan om het gevoel, de erkenning. Excuses zouden ervoor moeten zorgen dat je nader tot elkaar komt, dat wordt nu verstoord."

As Fräser, dy't berne waard yn Rotterdam en yntusken al in skoft yn Ljouwert wennet, it foar it sizzen hie, dan kamen de ekskuzen takom jier. "Nog niet zo lang geleden zei premier Rutte nog dat excuses helemaal niet aan de orde waren. Dan is het nu wel heel plotseling dat de excuses nu komen en niet in het jubileumjaar."

Mar noch in belangrikere reden: "In onze cultuur zijn onze voorouders ook heel belangrijk. Zij vragen al jaren om excuses en ze vinden 1 juli een mooier moment. Dan had je dat moeten respecteren."

Fräser fynt it spitich dat der no sa'n opskuor is. "Als verschillende partijen al zo lang met elkaar in gesprek zijn, dan verwacht je dat ook die laatste stap in harmonie zal gaan."

Oer it momint dat de ekskuzen oanbean wurde bestiet dus diskusje, mar oer it belang derfan kin neffens Fräser gjin twivel wêze. "Het is met name belangrijk om erkenning te krijgen. De slavernij heeft pak 'm beet 350 jaar geduurd, onder erbarmelijke omstandigheden. Mijn voorouders zijn daarin ontmenselijkt. Mensen hebben daar nu nog steeds last van, de kennis dat dat heeft plaatsgevonden."

En it is net allinnich de gedachte oan it ferline dy't pine docht, leit er út. "In de huidige samenleving zien we ook nog steeds racisme en uitsluiting en dat is terug te voeren op de beelden die toen ontwikkeld zijn. Je zou denken en hopen dat deze regering daar schoon en vrij van is, maar kijk naar de toeslagenaffaire, waar racisme een grote rol speelde. En deze week kwam het nieuws naar buiten over institutioneel racisme bij het ministerie van Buitenlandse Zaken."

Fräser hopet dat ekskuzen wat bydrage oan bewustwurding. "Er wordt niet altijd geloofd dat er nog racisme en discriminatie is. Als er meer erkenning is, dan zorgt dat hopelijk ook voor meer begrip voor de positie waarin Afro-Caribische Nederlanders verkeren."

Dêrmei doelt Fräser op de praktyk fan alle dagen foar in soad Nederlanners. "Kijk naar de toeslagenaffaire, naar incidenten met oerwoudgeluiden, naar gevallen waar mensen om hun huidskleur niet worden aangenomen. Dat racisme komt voort uit het slavernijverleden."

Hy hat net de yllúzje dat ekskuzen foar it slavernij ferline derfoar soargje sille dat rasisme en diskriminaasje ferdwine út Nederlân. "Er zijn mensen zijn die zeggen dat het geen zin heeft, dat het toch al heel lang geleden is. Maar niemand kan er straks meer onderuit dat het slavernijverleden doorwerkt in de huidige maatschappij."

Mei it Comité 30 juni-1 juli Fryslân hopet Fräser sels ek by te dragen oan erkenning. Se besykje kennis te dielen en foar edukaasje oer it ûnderwerp te soargjen. Boppedat binne der foar takom jier grutte plannen om de slavernij te betinken en de ôfskaffing derfan te fieren.

Noch net alles is yn tichte fetten, mar de bedoeling is om yn alle gefallen yn Ljouwert in folslein wykeinprogramma te foljen. Dat docht it komitee net allinnich, want ek stichting Huntu docht mei.

"Op vrijdag 30 juni herdenken we dat slavernij heeft plaatsgevonden, dat wordt een ingetogen dag", fertelt Fräser. "Op 1 juli vieren we feestelijk de afschaffing. En 2 juli is de Dia di Bandera, de dag van de vlag. Dat moet ook een spektakel worden."

En as alles goed giet, dan makket teäterselskip Pier21 ek noch in foarstelling oer it tema. "En omdat we hier het hele jaar aandacht aan willen schenken, komen we ook met dialoogtafels rond dit thema. En om jongeren erbij te betrekken zijn we in gesprek met partijen voor streetart."

De taspraak fan premier Rutte oer it Nederlânske slavernijferline begjint moandei om 15.00 oere yn it Nationaal Archief yn Den Haag.