De toan fan Henk van der Veer: "Genòt"

"Foarege week kwam ik twee berichten teugen over roken, eentsje op teletekstpagina 111 en un ander op social media. Ut kabinet wil ut antal punten dêr't tabak kocht wurde kan inperke. Fanou 2032 is de ferkoop fan tabaksprodukten allienech nòch toestaan in spesiaalsaken.
Over twee jaar is ut ferboaden om sigaren, sigaretten en tabak in súpermarkten te ferkopen. En fanou 2030 magge allienech bezinestasjons en sunaamde 'gemakswinkels' rookwaar ferkope. Had ik nòch noait fan hoard 'gemakswinkels'.
De toan fan Henk van der Veer
Om ut plaatsje helemaal kompleet te maken, gaat der fòlgend jaar 1,20 bij un pakje sigaretten op.
As krúdenierssoan weet ik dat oans fader graach tabaksprodukten ferkocht, ommers der sat un aardege winstmarzje op. In 'e winkel stonden twee kastjes, beide an un kant: eentsje met sigaretten en eentsje met tabak. Myn taak was op frijdachmiddach dy sigarettekast bij te fulle. De oudste pakjes naar foaren hale en de nieuwst doaskes achteran sette.
Of roke nou min foar je gesondheid was? Johan Cruijff maakte reklame foar Roxy Dual en ut ferhaal gaat dat hij 80 sigaretten per dach rookte. Logys dat su'n man op syn 44ste al un hartinfarkt kreech. Mar fanself was en is roken slecht foar je gesondheid. Dêrover binne rokers en nyt-rokers ut over eens.
Ut andere bericht over roken kwam ik teugen op'e fb-pagina fan kunstskilder Martin Sijbesma. Dy had foarege week wear 'een gezellige ouderwetse avond gehad met den pijprokers club'. De mannen komme tegare bijeen in 'e opkamer fan oud-boer Rients de Jong flakbij Sneek. Se fertelle mekaar sterke ferhalen en paffe der lustech op los. An'e wand hange pyprekken met sterke teksten: 'Smaakt de pijp u goed//Dan zijt gij welgemoed' en 'Een tevreden rooker is geen onrustoker'.
Ut is un tafereel út lang ferflogen tiden, de mannen sitte op un wòlk fan nostalgy. Mar sij sitte mij nyt in 'e wech. Nòch us ok rokers wete dat hun ferslaving heel min is foar de gesondheid, mar wêrom wurd ik altyd su opsternaat fan belearende overheidsfingerkes?
Ut sal met frijheidgefoël te maken hewwe en ut is mar krekt hoe't je der met ansetten komme.
Ik mut niks fan roken hewwe, al rúkt de piip fan Martin heel lekker. Mar ik kan ik mar min over lui dy't mij dingen ferbiede en helemaal fanút Den Haach. Ambivalente gefoëlens dus!
Trouwens is der ok nòch prúmtabak in 'e hannel? Want dy is/was rookfrij. Gebrúkers dy't ut útspugen fan su'n brún straaltsje fliber tòt kunst ferheven hadden, op twee meter oustaan su in 'e kwispeldoor.
Wat un genòt. En de reagearing bemoeide um der nyt met. Hearlek!
Gesonde week toewênst!"