De toan fan Jan Koops: "Klimaot"

"In dagblad Trouw ston een interview mit Ed Nijpels, de man die commissaoris van de keuninginne van oonze perveensie was en ok vier jaor menister van volkshuusvesting, ruumtelike oddering en milieubeheer. Disse weke nemt hi'j ofscheid as veurzitter van et zonuumde Voortgangsoverleg Klimaatakkoord.
Ik heb et altied slim lastig vunnen om disse veurvechter veur et klimaot te koppelen an zien poletieke perti'j, de VVD. Die staot d'r ommes niet echt om bekend dat et klimaot heur an et hatte gaot.
Mar nooit het Nijpels overweugen en zegge et lidmaotschop op. Dat zol neffens him een doodzunde wezen. "Mien lidmaotschopskaorte ligt aansend op mien kiste as ik ofscheid neme van et leven", zo zee hi'j.
De toan fan Jan Koops
En tóch het hi'j nogal wat kritiek op zien veurman Rutte. Die kritiek wodde in ien zinnegien saemenvat doe hi'j zee: "An now toe het Rutte nooit ien initiatief neumen om et klimaot te redden." Nee, daenk ik daor aachteran: de initiatieven die Rutte ál nam, die weren vaeke veural om zien eigen hachien te redden. Rutte moet neffens Nijpels vule meer visie hebben en zol de leide steviger in hanen kriegen moeten.
Deensdag vul ik toevallig in een herhaling van een dokementaire van et pregramme Pointer over zunnepanelen. Wiels tussen Oosterwoolde en Appelsche, en op vule meer plakken, grote stokken greide opofferd binnen om zunnepanelen op zetten te kunnen, het et veur boere- en aandere bedrieven gien zin en legge panelen op heur dakken omreden ze et overschot an stroom niet kwiet kunnen op et net.
Vusen te laete kwam de overhied d'r aachter dat grote vlakten mit panelen beter niet op et plattelaand plaetst wodden konnen, mar vlakbi'j dichtbevolkte kontreinen. En dat wiels juust et plattelaand optilt van grote velden zunnepanelen. D'r is niet gaod over naodocht en de subsidies bin diels gaon naor paneleparken die d'r nooit kommen moeten hadden. Daor hewwe al de gevolgen van 'gien visie veurof'!
Doe ik et mit een peer meensken over et klimaot hadde, doe was d'r iene die zee dawwe in Nederlaand doen kunnen wawwe willen, mar dat lanen as China en India gewoon heur eigen gang gaon en heur niks antrekken van et klimaot. Hi'j zee dat d'r, bi'j wieze van zeggen, honderd moggen om oons henne vliegen en dawwe as klein laandtien misschien twieje doodmeppen kunnen, mar de aandere achtennegentig blieven oons stikken.
Beter zol et neffens him wezen dat al die miljarden die Nederlaand stikt in plannen om de opwaarming van de eerde tegen te gaon, besteded wodden zollen an verhoging van de dieken om aans laand henne. Dawwe mar veurbereided wezen zollen op de toch niet te keren ophoging van et waeterpeil. Daor zol best es wat in zitten kunnen. Meensken vraogen heur wel vaeker of wat wi'j as klein laandtien now uuthaelen kunnen mit oons klimaotbeleid.
Mar een aander hadde ok geliek doe ze zee: mar as elkeniene zo daenkt dan komt et hielemaole niet goed. En dat is now ok zoe'n betien de holing van Nijpels. Hi'j blift him inzetten veur milieu en klimaot wiels hij deur bi'jgelieks Amerike, Canade en Ruslaand ok al niet steund wodde bi'j de mooie klimaotveurstellen die Nederlaand al dee op de konfereensie in 1989.
Twie jaor leden mos ik een aandere auto hebben. Ik hadde een diesel, mar hebbe now een benzineauto. De grote lappen grös om oons huus henne he'k nog hieltied niet verruild veur tegelterrassen, wawwe in Oosterwoolde al daon hadden. As de tuun bespruuid wodden moet dan doe 'k dat uut een putte daor een peerduzend liter regenwaeter in zit. En in de loop van de tied biwwe aorig minder vleis eten gaon.
Kiek, dat zet allemaole gien zoden an de diek, ik doe ok nog genog foute dingen en d'r is dus nog flink wat wark an de klimaotwinkel, mar aj' niet in et klein beginnen, dan komt et nooit goed op een groter plan.
Et is niet veur niks: verbeter de wereld en begin bi'j jowzels. En dat gelt dus ok veur mi'j."