De toan fan Jan Koops: "Fiets(en)"

Jan Koops © Omrop Fryslân
"Sund wi'j in Kollum kwammen te wonen wil ik de omgeving wat beter kennen leren. Doe et veurig jaor feberwaori aorig schier weer was bin'k d'r daoromme een weke zowat elke dag op uut west en fietse een aende. Elke keer een aandere richting uut om te erveren in wat veur laanschop wi'j belaand weren.
Now gong ik in oons veurige woonplak mit een maot elke weke een keer te fietsen; dan hej' wat stel an mekeer en dan liekt et ok krek of gaot de tied vlogger en et fietsen makkeliker.
Op de fietse onderwegens wezen hier in et noordoosten van de perveencie, dat is trouwens al even wat aanders as in de bosrieke kontreinen om Oosterwoolde en Appelsche henne. Daor hawwe vaeke de li'jte van bomen en struken. Mar hiere bin et meerstentieds kaele vlakten daor amper een boom te vienen is. En as d'r al bomen staon dan bin et vaeke knotwilgen die in feberwaori juust krekt snuuid weren. Niks li'jte dus.
De toan fan Jan Koops
Daorbi'j he'k bi'j et fietsen ien groot gebrek, tenmeensen a'k alliend bin: ik miene zo vlogge meugelik van A naor B te moeten. Dat ha'k ok al doe ik uut Oosterwoolde bi'j de zoemerdag op de fietse naor et wark in Assen gong: mit 29 kilemeter zo hadde meugelik fietsen kwam ik bezwiet an. Nao een kertiertien uutblaozen friste ik mi'jzels wat op en trok een aander hemd an en een bloese.
En a'k an et aende van de middag nao diezelde 29 kilemeter in de omkeerde richting weer thuus kwam dan gong ik nao een kertier even lekker doesen. In die tied vreugen meensken mi'j waoromme ik niet elektrisch ree. Dan zo'k minder bezwiet ankommen en minder muu wezen, zo zeden ze. Now, dat van dat zwieten, dat klopt, mar et minder muu wezen, dat klopt niet. Ik wodde juust deur et fietsen meer helderd in et heufd.
Mar oflopen meert he'k ok mi'j zels ofvraogd waoromme ik niet elektrisch ree. Iene van de kiender had via Marktplaats wat kocht; of ik dat wel ophaelen wol uut een dörp vuuftien kilemeter veerderop. Now, dat zol een mooie fietstochien wodden van dattig kilemeter, dat: Ja, vanzels hael ik dat wel even op!
Op de henneweg ha'k een stevige wiend mit. En mit mien instelling van hadde rieden zorgde dat d'r veur dat ik een vaort kreeg die mi'j in een zocht op et plak van bestemming brocht. Mar ja, diezelde rit weeromme gongen juust tegen die verhipte wiend in. En een beginnende griep dee de rest: zoe'n vuuf kilemeter van huus he'k de vrouw beld dat et wat laeter wodden zol omreden ik een aende mos lopen mit de fiets.
Et fietsen zels, dat wol even niet meer; ik kreeg de trappers amper nog rond. De volgende morgen bin'k votdaolik naor de fietsewinkel gaon. "Ik zuke een twiedehaans fiets", zee ik. "Een elektrische zeker?", vreug de fietseman. Zie ik d'r dan al zó oold uut, gong d'r even deur mi'j henne. Mar toegelieke was d'r ok de verleiding.
Op mien fietsritties wodde ik bi'tieden inhaeld deur fluitende meensken die nóg oolder weren as ikke en die hiel ontspannen de trappers ronddri'jen op heur deur een akku andreven twiewieler. Zol ik dan toch ok Mar nao een peer tellen zee ik toch mar van: "Nee, een gewone fietse." "Dat wodt muuilik", zee de man, "gewone fietsen bin d'r haost niet meer."
Uutaendelik kwam aachter uut een hokke nog een zelde soort fietse as da'k al hadde, mar dan mit flink wat meer versnellings en dus een lichter verzet. Die hebben ze veur mi'j in odder maekt en daormit he'k saemen mit de vrouw de oflopen vekaansie weer een tal mooie ritties maeken kund. Now he'k et gelok dat, awwe tegere fietsen, ik een kalmer tempo hebbe as aanders. Dat za'k mi'j dus ok anleren moeten bi'j et alliend fietsen.
Oflopen weke zee een specialist in Nieuwsuur dat d'r over vier of vuuf jaor gien gewone fietsen meer wezen zullen. Zollen de vrouw en ikke op dat stuit dan de lesten van de Mohikanen wezen of zal ik tegen die tied ok elektrisch rieden? Ik hope eins van niet. Want zo lange et lichem et toelat wi'k 'gewoon' fietsen blieven."