De toan fan Jan Koops: "Rooie loper"

"Bi'j oons huus liggen de leste daegen twie rooie lopers uut; niet naost of aachter mekeer mar over mekeer henne. De eerst ligt d'r al hiel lange: et is de briede oprit mit rooie klinkerties daor de koetse van de huusdokter die vroeger in oons huus woond het - overhenne rieden mos.
De twiede loper is maekt van kleine rooie ronde vruchies die valen binnen uut de boom naost de oprit. Ze bin zoe'n twie tot drie centimeter in deursnee. Nao even wat zuken bliekt et te gaon om vruchies van een zonuumde 'prunus cerasifera', een kosseproeme; de naeme zegt et al, hi'j het wel wat weg van een krusing tussen een kosse- en een proemeboom.
Et is vanzels wel aorig aj' een wat exotisch andoende boom in de tuun hebben, mar et kan ok veur perblemen zorgen. De kosseproemen in oonze boom hangen veer boven ooghoogte, dat gewoon even plokken, dat kuwwe wel vergeten. Et gevolg is dat de oprit naost de boom de twiede rooie loper wodden is; hi'j is flink bezi'jd mit uut de boom wi'jde rooie vruchies. "Makkelik zat", heur ik jim al zeggen, "dan hael ie die vruchies toch gewoon van de oprit of!"
Zeker, en dat he'k vanzels ok wel daon, mar onder et oppakken van die kosseproemen valen d'r de hieltied openi'j vruchies naor beneden. Et is dweilen mit de kraene eupen. Dat ik heb al een peer daegen daegeliks an drie keer toe dat stok oprit anvegen moeten om et rooie klied as et waore naor iene kaante op te rollen.
Mar dat is et argste niet; vervelender is et as zoe'n kosseproeme je op de kleren vaalt en hi'j stokkend gaot. Dan wodt et een hiele toer en krieg de vlekken d'r weer uut. Etzelde gelt veur de smerighied diej' op et vloerklied kriegen aj'op zoe'n kosseproeme stapt binnen en dan et huus in gaon. Dat awwe de deure uutgaon en zéker vlak veurdawwe d'r in kommen dan is et krekliek as lopen wi'j over eier henne.
Wi'j perberen alle ronde knikkerties te omzeilen om gien smotse van kosseproemen an de zolen te kriegen. Et het wel wat weg van de fermaotie van et ni'je kammenet. Gruun Links en de Perti'j van de Arbeid bin de twie rooie lopers daor VVD en D66 over henne zullen moeten; mar veural de VVD zol op zien minst iene van beide lopers oprollen willen en an kaante leggen.
Deurdat die VVD liever nog álle rooie vruchies omzeilen wil gaot et perces zo staorig dat et d'r op liekt dat ze nooit van de oprit of kommen, dat ze nooit tot een kammenet kommen zullen. En onderwiels roegelen de perblemen mar deur. De Belastingdienst lokt et mar niet en los de gevolgen van de toeslaggenaffaire op. Deur de coronakrisis konnen 770.000 examens veur et riebewies niet deurgaon.
Haost elke maond komt d'r wel een ni'j klimaotrepot uut, mar demissionair as de regering is, kun en meugen ze d'r niks an doen; et is ommes een zonuumd omstreden onderwarp en daor mag de regering niks mit; ze meugen alliend mar op de winkel passen. En zo kan 'k nog wel even deurgaon. Iederkeer weer roegelen d'r vruchies naor beneden, daor smotse van komt aj' d'r niet veur oppassen.
Wat zol et toch wat wezen as al die perti'jen die om de fermaotietaofel zitten al die vruchies now es oppakken zollen en d'r een goeie jam van maekten, een goed regeerakkoord. Mar, dan biwwe d'r nóg niet: et pottien daor die jam in komt, daor moet ok een dekseltien op; d'r moet een minister-president kommen; en Mark Rutte, et dekseltien dat daor op basis van de uutslag van de verkiezings et meerst veur in anmarking komt is toegelieke aorig omstreden.
Buten de VVD omme hebben alle perti'jen last had van blaozeri'je. Zi'j hebben destieds een motie van ofkeuring steund en hopen dat de kiezer dat nao verloop van wat tied wel weer vergeten is. Ik daenk dat oons oonthoold zo slecht nog niet is wat d'r ok uut komt, omstreden zal et wezen. Intussen he'k wat kosseproemejam maekt. Gelokkig ha'k nog wat lege potties staon daor overal een passend dekseltien bi'j zat."