De Toan fan Jan Koops: "Uutgomd"

"Op een keer hadde Robert Rauschenberg een tekening van de in Amerike wonende Nederlaanse tekener Willem de Kooning hielemaole uutgomd en nuumde et toen 'Uutgomde de Kooningtekening.'
As veurbereiding op oonze verhuzing naor Kollum he'k destieds es wat op internet struund naor bizunderheden over et dörp. En doe dee ok blieken dat in 1913, et bouwjaor van oons huus, een Fraanse piloot een wedstried wunnen hadde deur - in iene dag - vanuut Zuud-Frankriek mit zien vliegtugien de meerste kilemeters te vliegen.
Krap veur zunsondergaank laande hi'j in een greide bi'j Kollum. Et was in die tied wereldni'js. Ok kraanten in Australië en Amerike nammen et op in heur berichten. Mar doe ik veurig jaor veur et eerst es in et Kollumer museum was, vun ik niks over dit veurval. Et zol al kunnen, zo zeden ze, dat d'r wat over in et dokementaosiecentrum te vienen was, dat ik mos mar es een middag weer kommen en struun wat in de boeken omme.
Mar d'r vul me die middag nóg wat op in dit prachtige museum. An iene mure hangen daor de petretten van álle burgemeesters die Kollumerland en Nieuwkruisland had het, op iene nao. Et begint mit Willem Hendrik van Heemstra en as leste vanzels Bearn Bilker. Twaelf burgemeesters in twie riegels van zes petretten. Mar d'r mist dus iene, want de burgemeester in de oorlogsjaoren zit d'r niet bi'j. Hi'j is weglaoten omreden hi'j lid was van de NSB. Mar omdat de jaortallen niet op mekeer aansluten vul et mi'j juust op.
En doe wodde ik ni'jsgierig en wo'k d'r meer van weten. Ik mos daorbi'j daenken an een schitterend wark van de Amerikaanse keunstener Robert Rauschenberg. Op een keer hadde hi'j een tekening van de in Amerike wonende Nederlaanse tekener Willem de Kooning hielemaole uutgomd en nuumde et toen 'Uutgomde de Kooningtekening.' Dat wark hangt tegenworig as 'Erased de Kooning drawing', in et San Francisco Museum of Modern Art.
Now heur ik et jim al zeggen: "Een leeg vel pepier? Een uutgomde tekening? En dat numen ze keunst? Dat kan mien kiend van drieje ok!" Zo zol ik vrogger ok reageerd hebben. En dat is vaeker et geval bi'j konseptuele keunst, waorbi'j et verni'jende idee belangrieker is as de uutvoering.
Mar ik vien et een machtige voonst van Rauschenberg. Want elkeniene die naor dat deur him inlieste leeg stok pepier kikt, die ontkomt d'r niet an en gao op zuuk naor dat uutgomde wark dat De Kooning tekend hadde. Dat is vanzels een onmeugelike opgaove, mar tóch perberen meensken et. En de bezukers kieken misschien nog wel meer en beter naor dat lege pepier, dan as de oorspronkelike tekening van De Kooning d'r hangen zol.
Datzelde had ik dus zoe'n betien mit de burgemeester van wie gien foto in et museum hangt: Gerben Feitsma.
Dat daoromme bin 'k d'r doe wat veerder in deuken deur et boekien van Oebele Vries over disse man te kopen. En dan bliekt dat Feitsma - zeker in de twiede helte van zien dienstjaoren - de belangen van de plaetselijke bevolking stelde boven die van de bezettingsmacht en dat hi'j gien bi'jdrage leverd het aan et opsporen van onderdukers en joden. Iene vertelde mi'j zels dat Feitsma juust indirekt meensken waorschouwde as ze op een lieste stonnen om ophaeld te worden.
Juust deur et missen van zien petret in et museum bin ik me dus wat in disse burgemeester verdiepen gaon en heb wat sympathie veur de man kregen. Ik daenke niet dat dát de bedoeling was van et uutgommen van him deur et museum. Mar hi'j heurt veur mi'j thuus in et riegeltien burgemeesters.
En as ze him niet tevule ere geven wollen dan hadden ze een lieste tussen de aandere burgemeesters hangen kund zonder foto, mar mit wel zien naeme, en de jaoren dat hi'j burgemeester was. Daor zol dan bi'j zet wodden kunnen waoromme ze gien foto van him zien laoten willen.

Oflopen weke wawwe weer in et Kollumer museum; en nog hieltied hangen d'r mar twaelf petretten. Mar naost de hoeke daor ommedaenken is veur de hadloopster Foekje Dillema, en de mooie tentoonstelling over et Kollumer Oproer en al die aandere mooie dingen, is d'r now ok een tiedelike tentoonstelling mit prachtig wark van Rein Halbersma, de schilder die begin dit jaor wegraekt is. En daorvan hebben ze gelokkig niks uutgomd."