De toan fan Jan Koops: "Zing"

Et is dit jaor vuuftig jaor leden dat Ramses Shaffy zien bekendste lied uutbrocht: Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder.
Sund zaoterdag staot daoromme elke weke in de bi'jlaoge van dagblad Trouw iene van die zeuven kreten van et lied centraol. Oflopen zaoterdag was dat dus: Zing!
Verschillende professionals gavven in et artikel wat tips veur et zingen. Iene van die tips: Zing saemen mit aandere meensken, want dan ontstaot d'r verbiening.
Ik mos votdaoliks daenken an een warkwinkel die ik zoe'n twintig jaor leden volgde. Oonze regionaole beroepsgroep orgeniseerde elk jaor een uutstappien mit een aktiviteit. Dat jaor hadden ze een zanglerer inhuurd. In een prachtig karkien op et Grunniger laand kwam spietig nog niet de helte van de kollega's opzetten; de rest hadde bliekber laast van de zenen veur een zangrippetitie.
De leider van die dag was een zanger die ok in et buterlaand in opera's zongen hadde. Hi'j vreug in et begin alle dielnemers om even kot wat over heurzels te vertellen. En ie konnen zien dat hi'j andachtig luusterde naor et stemgebruuk, de stemhoogte, de aosemhaeling en zokswat. D'r waren meensken bi'j die op een koor zatten, mar d'r weren d'r ok die nooit es zongen, zels niet onder de does. Mar an et aende van de dag konnen we liekewel aorig wat onbekende lieten saemen zingen, waorvan ok nog es de meersten meerstemmig.
De belangriekste oefening die we deden zal mi'j altied bi'jblieven. We mossen twie an twie staon gaon, tegenovermekeer. Iene van de twieje mos een eigen, niet bestaond, deuntien neuriën of fluiten, en as de begeleider een seintien gaf, zo nao krap een menuut, dan mos de twiede persoon daor zels een twiede stemme bi'j verzinnen en die d'r deurhenne neuriën of fluiten. En et veur mi'j onveurstelbere gebeurde: De twie deunties deurmekeer vormden bi'j alle stellen een prachtig gehiel. Twie meensken bedochten gaondeweg en zunder overleg dus een goed klinkend ni'j deuntien.
De aachterliggende gedaachte bi'j disse oefening was vanzels dat, aj' goed naor de aander luusteren, daj' dan heur of zien 'tael' verstaon kunnen; en dan niet de tael die praot wodt, mar de tael van et gevuul, van et hatte; in dit veurbield uutdrokt in een niet bestaond deuntien.
Ok bliekt uut disse oefening dat willekeurige meensken mekeer hiel goed anvulen en anvullen kunnen, aj' mar de tied nemen en luuster goed naor mekeer.
Een vergeliekbere ervering ha'k een peer jaor laeter. Dit keer mossen we twie an twie zitten gaon en dan naost mekeer. En we kregen saemen ien potlood in hanen die we elk mit iene haand vaasteholen mossen. De opdracht was om zonder te praoten of op een aandere wieze te overleggen, een auto te tekenen. Mit dus elk iene haand an et potlood. Nao et teken dawwe beginnen konnen, was et bi'j de meersten eerst van beide kaanten wat oftaasten: waor gaot mien maot henne mit et potlood?
Toegeliekertied woj' ok zels inbreng hebben bi'j hoe as de auto d'r uutzien zol. Mar wat now as ie zéls een mooie toerwaegen op pepier kriegen willen en jow maot is van doel en teken een flinke vrachtweagen? Wie gaot mit de haand zien zin deurdrieven?
Mar ok hier et wonderbaorlike: bi'j de meerste stellen kwam d'r een herkenbere auto op pepier. Bi'j mar een peer was et iene groete tiezeboel van lijnties omreden beiden niet toegeven wollen an wat de aander as risseltaot veur ogen hadde. De mooiste auto's kwammen veural op pepier as d'r een soort van anvulen en inleven bliekte te wezen.
Wawwe in et formatiepreces veur een ni'j kammenet zien dat is dat ze om et hadste raozen en mekeers verhael onverstaonber maeken. Of dikke rooie pennestreken zetten deur de veurstellen die aanderen inbrengen. Mar wat meer inleven in mekeer en veural saemen et oge hebben op een goed aendrisseltaot, dat zol toch veuropstaon moeten?
Zol et niet wat wezen en zet alle fraktieveurzitters van de Twiede Kaemer bi'j toerbeurten tegenover mekeer om saemen een zelsbedocht deuntien te zingen of mit elk een haand an ien potlood een auto te tekenen? Wie wet hewwe dan nao de bouwvak al een ni'je regering.