Omrop TIP: Fryslân DOK oer Klaas Koopmans

Klaas Koopmans (Garyp, 1920-2006) waard bekend troch syn ekspresjonistyske skilderijen fan it Fryske lânskip. Mar miskien noch wol mear troch de ynkringende tekeningen dy't er makke by syn opnamen yn psychiatryske ynrjochtingen. Yn Museum Dr8888 is ein 2020 in oersichtstentoanstelling fan syn wurk ynrjochte, ûnder de titel 'Waanzinnig!' It museum hopet dy nei de lockdown op 'e nij ûnder de oandacht te bringen.

Klaas Koopmans heart by de kanon fan de Fryske keunst. Mei fjouwer befreone skilders (Jan Frearks van der Bij, Pier Feddema, Sjoerd Huizinga en Jaap Rusticus) foarme hy de groep 'Yn 'e line' en fertsjintwurdige sa it ekspresjonisme yn Fryslân. Lykas de keunstners fan 'De Ploeg' dat wiene yn Grinslân.

Koopmans waard gauris opnommen yn psychiatryske ynrjochtingen, somtiden moannenlang. Hy sketste syn meipasjinten en it personiel. Hûnderten gefoelige tekeningen fan minsken yn 'e ferdrukking binne dêr it resultaat fan. Pas ein jierren santich mochten dy foar it earst oan it publyk toand wurde, fanwege de taboesfear dy't der lang omhinne hong. No meitsje de tekeningen diel út fan museumkolleksjes.

Annet Huisman is de programmamakker fan dizze Fryslân DOK. De basis is de dokumintêre dy't Piter Tjeerdsma yn 1991 makke fan Klaas Koopmans. Syn eigensinnige karakter en wurk spat fan it skerm. Dochter en galeryhâlder Anje Wester en soan Gosse Koopmans, sels ek keunstner, jouwe har persoanlike fisy op harren heit en syn wurk.

Jan Henk Hamoen koe de djipleauwige Klaas Koopmans fan doe't er as jonge dûmny yn Garyp wurke. "Als ik mij zwak voel dan ben ik machtig" is in sin út de brieven fan Paulus (2 Kor. 12:10), oanhelle troch Koopmans. Hy ûnderfûn it as stipe en ynspiraasje om it soms drege libben en skeppend wurk folhâlde te kinnen.