Coronanijs fan 14 desimber: Nederlân giet foar fiif wiken op slot

Greetje Lenes fan Kapsalon 75 yn Hurdegaryp moat fan tiisdei ôf ek ticht. De kapster seach it nijs de lêste dagen al oankommen, seit se yn petear mei ferslachjouwer Willem de Vries.

"Er wordt een enorme klap uitgedeeld aan de economie als geheel." Dat seit Joyce Walstra fan MKB Noord yn reaksje op de telefyzje-taspraak fan premier Mark Rutte moandeitejûn. De net-essinsjele winkels moatte oant en mei 19 jannewaris tichtbliuwe. "Zij hadden hun hoop gevestigd op deze periode: de kerst", seit Walstra.

De gefolgen fan in lockdown binne "desastreus" foar de non-food retailsektor. Dat seit brânsjferiening INretail, dy't derop wiist dat in soad winkellju yn desimber gewoanwei de winst foar it hiele jier fertsjinje.

Boppedat ha benammen moade-, skuon- en sportwinkels neffens de feriening al in drege maitiid hân. Dêrtroch sille in soad winkels fallyt gean, seit INretail. "Er gaan enorme klappen vallen. Heel veel ondernemers worden nu over de rand geduwd."

Hast alle publyk tagonklike romten gean fan tiisdei ôf ticht. Under mear bistetunen, pretparken, sauna's en bioskopen gean ticht. Hotels meie wol iepenbliuwe, mar sûnder roomservice of restaurantfunksje, sa seit de premier. Ek biblioteken geane ticht, mar meie noch wol boeken útliene.

Utfeartlokaasjes en banken bliuwe iepen en yn wyksintra meie aktiviteiten foar kwetsbere minsken trochgean. Ek kontaktberoepen moatte ophâlde mei harren wurk, mar der wurdt "een knip" makke tusken medyske en niet-medyske beroepen. Sa meie praktiken fan toskedokters, fysioterapeuten en ferloskundigen iepenbliuwe. Under mear kappers en neilsalons moatte wol ticht.

Alle binnensportlokaasjes gean tiisdei foar in perioade fan fiif wiken ticht. De sportskoallen, swimbaden en sporthallen moatte harren doarren slute. Bûten bliuwt it sporten wol tastien, sei premier Mark Rutte yn syn speech.

"Jongeren tot 18 jaar kunnen blijven sporten en trainen in teamverband", sei Rutte. "Vanaf 18 jaar geldt een maximum van twee personen, die 1,5 meter afstand moeten houden. Maar geen teamtraining, geen wedstrijden, geen groepslessen en geen competitie. Een rondje in je eentje hardlopen of fietsen kan altijd en is ook aan te raden."

It reizgjen nei it bûtenlân wurdt oant healwei maart ôfret. Net-essinsjele reizen nei it bûtenlân waarden al ôfret, mar no wurdt it ek ôfret om oant healwei maart in reis te boeken. Hjir falle ûnder mear de foarjiersfakânsje en de wintersportperioade ûnder.

It coronafirus is gjin ûnskuldige gryp "wat de demonstranten hier buiten nog steeds lijken te denken", seit premier Mark Rutte yn syn telefyzjetaspraak oer de nije, strange lockdownregels. Op de eftergrûn is dúdlik gerop en geraas fan bûten te hearren.

"De rek is er echt uit, en dan moet het griepseizoen nog beginnen", seit hy út syn wurkkeamer wei oer de oplibbing fan it firus. Dat makket dizze ferswierring needsaaklik.

It regear jout op tiisdei 12 jannewaris in parsekonferinsje oer de perioade nei 19 jannewaris.

Nederlân giet foar fiif wiken, oant en mei 19 jannewaris, op slot. Dat sei premier Rutte yn syn taspraak. "Alles is erop gericht om het aantal contacten tot een minimum te beperken. Dan heeft het virus geen kans om over te springen."

Neffens de premier binne de maatregels heftich. "Zeker zo net voor Kerst. Maar dat we er doorheen komen, staat voor mij vast."

Folgje de taspraak hjir.

It is koart dei foar de skoallen om foar de krystfakânsje noch online ûnderwiis op te setten. Yn alle gefallen by skoalkoepel Proloog, seit direkteur Albert Helder. By Proloog hearre 23 basisskoallen yn de omjouwing fan Ljouwert. "Online ûnderwiis dizze wike is gjin opsje. We brûke de kommende dagen om te sjen hoe't we it nei 4 jannewaris dogge."

"De impact en de snelheid fan it nijs is stevich", seit Helder. "Woansdei de skoallen ticht is hiel koart dei, om allegear plannen te betinken." Mar de skoalle moat ek rêstich bliuwe seit er. "We ha de ôfrûne moannen al ferskate stappen set. We geane no werom nei maart."

Rûnom yn Fryslân is it drok yn de winkels. Minsken besykje krekt foar de lockdown noch gau efkes ynkeapen te dwaan. Foar guon winkels steane de minsken op oardel meter ôfstân yn in rige. Sa ek op de Skrâns yn Ljouwert.

"We zijn het zicht op het virus kwijt." Dat seit Everhard Hofstra, dokter ynfeksjebestriding fan de GGD. Op moandei waarden 261 besmettingen registrearre troch GGD Fryslân. Dat kaam foar in part troch in ynhelslach, mar de trend giet al in skoft omheech. Hofstra hat noed dêroer.

Longdokter Wouter van Geffen fan it MCL sit yn oer de krysttiid. Hy nimt ús de takom tiid mei efter de skermen fan it sikehûs yn Ljouwert dêr't it op dit stuit drok is mei coronapasjinten, It giet net goed yn Fryslân, seit er.

Mear vlogs fan Wouter van Geffen en de oare vloggers fan de rige Berjochten út it hert sjen? Dat kin fia dizze dossierside.

Van Geffen sit om 19.00 oere by Omrop Fryslân yn in ekstra útstjoering fan Fryslân Hjoed, om te reagearjen op de taspraak fan premier Rutte.

De rjochtbank yn Ljouwert bliuwt foarearst iepen, nettsjinsteande de strangere maatregels dy't premier Mark Rutte jûn ôfkundiget. In strangere lockdown hat noch gjin ynfloed op de rjochtspraak, ferwachtet de wurdfierder fan de Ried foar de rjochtspraak.

Gerjochtsgebouwen binne coronaproof makke en ynrjochte om oardel meter ôfstân hâlde te kinnen. Ek jildt al in mûlkapkesplicht yn publike romten fan de gerjochtsgebouwen.

De Ryksoerheid set dizze wike útein mei de publykskampanje foar de coronafaksinaasje. De kampanje moet derfoar soargje dat safolle mooglik minsken harren ynintsje litte tsjin it coronafirus. Neist omtinken fia de radio en advertinsjes yn deiblêden wurde minsken ek fia sosjale media en mei online-advertinsjes ynformearre. Letter yn de kampanje folgje bûtenreklame en tv-spots. De kampanje is opset troch it ministearje fan Folkssûnens, Wolwêzen en Sport.

FNV Winkelstraat wol dat de polityk har hûndert persint ynset foar ynkommenswissichheid foar winkelmeiwurkers. "Winkelmedewerkers staan al de hele crisis in de frontlinie voor een veel te laag loon. Bij een lockdown, is het kabinet het aan deze medewerkers verplicht om maatregelen te treffen, zodat zij inkomenszekerheid hebben, zowel de mensen met een vast contract als de mensen met een flexcontract", seit Linda Vermeulen, bestjoerder fan FNV Handel.

It is troch de hiele provinsje drok yn de sintra, seit Marcel de Jong fan de Veiligheidsregio Fryslân. "It liket mear op in freed of saterdei as op in moandei", seit er. Op it stuit is it noch net nedich om yn te gripen, seit De Jong.

Sporten mei de kommende moanne allinnich noch bûten mei maksimaal fjouwer of sels twa minsken. Sportskoallen en swimbaden moatte yn elk gefal oant 19 jannewaris de doarren we slute. Dat makket minister-president Mark Rutte neffens boarnen jûn bekend yn in taspraak oer nije, strange coronamaatregels.

Haagse boarnen melde fierder dat it tal gasten dat thús ûntfongen wurde mei nei alle gedachten omleech giet nei twa. No binne dat der noch trije. Rutte soe him wol hâlde oan de belofte om mei de krystdagen gjin ekstra beheiningen op te lizzen: foar dy dagen bliuwt it maksimaal tal gasten trije.

Foar it fleanferkear komme der gjin ekstra beheiningen. Der jildt al in driuwend advys om foarearst yn eigen lân te bliuwe. Ek tsjerken bliuwen iepen. De grûnwet biedt de oerheid gjin romte dy te sluten. Earder binne mei ferskate leauwensmienskippen ek al ôfspraken makke oer in frijwillige beheining fan it tal tsjerkegongers.

Meldkamer Noard-Nederlân ropt minsken op om net nei drokke winkelgebieten te kommen. De meldkeamer krijt meldingen dat it yn guon winkelgebieten yn Noard-Nederlân te drok is. In grut tal minsken docht noch gau ynkeapen no't it noch kin. Premier Rutte sil moandeitejûn bekend meitsje dat de net-essinsjele winkels oant en mei 19 jannewaris ticht moatte om it tal coronabesmettingen te beheinen.

It Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ) wol fan de sikehuzen yn Noard-Nederlân witte oft der noch fierder opskaald wurde kin. Der is op it stuit krapte yn it tal intensive care-bêden dat beskikber is foar coronapasjinten. Ek foar klinyske behanneling fan coronapasjinten binne der hieltyd minder sikehûsbêden.

Sa hat sikehûs Tjongerskâns op It Hearrenfean op it stuit bygelyks fjouwer ic-bêden beskikber foar minsken mei corona. Trije dêrfan binne beset. Wurdfierder Daan van den Broek seit dat se sjogge nei mooglikheden der twa bêden by te pleatsen.

It sikehûs Tjongerskâns op It Hearrenfean hat wat betocht om harren meiwurkers te tankjen foar harren 'ynset, trochsettingsfermogen en fearkrêft' yn 2020. Fan hjoed ôf stiet der twa wiken lang in grut skerm op it foarterrein fan it sikehûs mei in boadskip om de wurdearring út te sprekken.

No't de besmettingssifers omheech gean bliuwe, stiet trijekwart (73 persint) fan de minsken efter in strangere lockdown, wêrby't ûnder mear de net-essinsjele winkels tichtgean en minsken yn kontaktberoepen gjin klanten mear ûntfange meie. Dat komt nei foaren út in ûndersyk fan EenVandaag ûnder goed 22.000 minsken.

It tal coronapasjinten yn de Nederlânske sikehuzen is it ôfrûne etmiel hurd omheech gien. Sikehuzen behannele op it stuit 1.872 coronapasjinten fanwegen in coronabesmettingen, 105 mear as op snein. Sûnt ôfrûne tongersdei is it tal opnommen pasjinten mei mear as 200 omheech gien.

It tal fan 1.872 opnommen coronapasjinten is it heechste sûnt 24 novimber, docht bliken út de gegevens fan it Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS).

It tal coronapasjinten op de intensive cares gie fan 497 nei 503.

Tusken sneintemoarn en moandeitemoarn binne lanlik 8.496 nije coronabesmettingen registrearre. Dat is minder as yn de dagen derfoar, doe't it tal positive testen by it RIVM boppe de 9.000 útkaam.

Op moandeis leit it tal meldingen meast wat leger as op oare dagen, om't yn de wykeinen minder minsken harren teste litte. It tal fan hast 8.500 besmettingen is wol heger as op de foargeande moandeis. Presys in wike lyn melde it RIVM krekt wat mear as 7.100 positive testen, de wike dêrfoar wiene yn in etmiel hast 4.600 meldingen binnenkaam.

Der waarden moandei 35 stjergefallen meld. Op snein melde it RIVM 29 stjergefallen.

Der binne de ôfrûne 24 oeren yn Fryslân 261 nije coronabesmettingen fêststeld. Dat binne 80 mear as snein, doe wiene it 181. Oer de lêste sân dagen sjoen, is it deistige trochsneed tal besmettingen 173.

De measte besmettingen binne de ôfrûne 24 oeren op 'e nij fêststeld yn de gemeente Súdwest-Fryslân (59). Opfallend is it tal besmettings op It Amelân. Dat wienen der 8.

Rûnom yn Fryslân binne minsken ûnderweis om noch de lêste ynkeapen te dwaan foar't it lân op slot giet. Yn Drachten, Dokkum, Harns en Wommels steane minsken yn de rige.

Guon kappers binne moandei ekstra iepen, om dochs noch klanten knippe te kinnen. Oare saken bliuwe langer iepen yn de jûntiid, om dochs noch klanten helpe te kinnen.

De kommende edysje fan de Sulveren Bal (de reedryd-sprintwedstriid oer 100 meter) giet net troch. Dat hat de organisaasje moandei bekendmakke. Mei de hjoeddeistige coronamaatregelen is it ûnmooglik om it evenemint sa te hâlden as dat de organisaasje graach wol.

Twa faktoaren binne dêryn trochslachjouwend: dat de ISU World Cup Finale op It Hearrenfean fan de kalinder helle is (in soad reedriders kombinearje beide eveneminten), en dat der gjin publyk by it evenemint wêze mei.

De organisaasje set no yn op de edysje fan 2022.

Fan tolve oere fannacht ôf moatte alle 'net-essinsjele' winkels harren doarren slute. Mar wat foar winkels binne dat eins? En wichtiger noch: wat bliuwt wol iepen? Wy sette it op in rychje.

Yn ús rige Berjochten út it Hert hâlde ferskate minsken út de soarch, it ûnderwiis of de kultuersektor ús yn in fideodeiboek op de hichte fan harren libben yn dizze coronatiid. Hjoed longarts Wouter van Geffen. Hy hat grutte noed oer de sitewaasje yn Fryslân. It ôfrûne wykein wie in dreech wykein, sa fertelt er:

De ferpleechkundigen besykje nettsjinsteande de drokke en drege tiid der wol wat moais fan te meitsjen. Sa is de wachtromte by de polyklinyk fersierd mei krystatributen:

Letter hjoed is it folsleine fideo-deiboek fan Van Geffen te sjen op de webside fan Omrop Fryslân.

"Het is wikken en wegen tussen kwaliteit van leven en de kwaliteit van zorg die we willen leveren." Dat seit Jan Maarten Nuijens, foarsitter fan de ried fan bestjoer fan de Kwadrant Groep nei oanlieding fan de sluting fan ferpleechhûs Talma Hûs yn Feanwâlden. It ferpleechhûs is fan snein ôf oant 20 desimber op slot. Dat makke de KwadrantGroep, dêr't de lokaasje ûnder falt, snein bekend op harren webside. "Dit is een heftig besluit, dat we hebben moeten nemen vanuit veiligheidsoverwegingen."

Yn Fryslân binne der de ôfrûne 24 oeren 260 nije besmettingen meld. Dat seit Everhard Hofstra, dokter by GGD Fryslân. "Het is dweilen met de kraan open: iedere dag zijn er meer nieuwe besmettingen dan een dag eerder."

Skoallen moatte fan woansdei ôf de doarren slute. Hjoed en moarn kinne se noch tariedings nimme op de ferplichte lockdown.

Yn oanrin nei de hurdere lockdown is it drok by ferskate winkels en oare saken. Sa hawwe kappers it smoardrok mei minsken dy't noch rap knipt wurde wolle. En ek by hobbywinkels rint it stoarm. Dit soarte fan 'net-essinsjele' winkels moatte fan moarn ôf de doarren slute.

Ek by hobbywinkel De Duif yn Ljouwert hâlde se rekken mei drokte. "Vanochtend was het nog rustig", fertelt eigeneresse Jacqueline. "Maar voor vanmiddag hebben we extra personeel ingezet. Zo proberen we het te controleren. We hadden deze verscherpte maatregelen niet zo snel al verwacht. We hadden gedacht dat we tegelijkertijd met Duitsland zouden optrekken. Maar we kunnen deze klap wel aan, mede omdat we ook een webwinkel hebben. Wat we vanuit de overheid kunnen verwachten, geen idee. Maar zolang het op internet doorgaat, komen we nog niet in de problemen. Balen is het wel, want zeker tijdens de kerstperiode is het hier altijd druk. Dat missen we zeker."

Neffens de NOS sil premier Mark Rutte fan 'e jûn yn syn taspraak de maatregels bekend meitsje foar in saneamde 'hurde lockdown'. Dat betsjut ûnder oare dat:

Dizze maatregels gean fannacht om tolve oere yn en jilde dus fan moarn ôf.

Yn dit liveblog fine jo it lêste coronanijs fan moandei 14 desimber.