Simmerblog: Simmer yn Balk

Balk beskikt oer in winkelstrjitte mei in grut ferskaat oan winkels. In lûker foar de hiele omjouwing, mar de strjitte soarget ek foar in lyts konflikt yn it doarp. De strjitte is smel en troch de grutte drokte fan winkelbesikers, soe it neffens guon derom net feilich wêze. "We hawwe mei de ferskate partijen al nei oplossingen socht, mar dy ha we oant no ta net fûn", seit Wytze Bouma fan it Pleatslik Belang.

"De winkellju binne bang dat se klanten ferlieze sille as der net mear parkearre wurde kin yn de strjitte", sa seit Bouma.

De skoallen binne moandei foar it earst wer iepen en sa dus ek yn Balk op basisskoalle De Bolster. En dêr is net allinnich it skoaljier nij, mar ek de direktrise. Elise Wildeboer hat hjirfoar tsien jier direktrise west fan in fakânsjepark yn Dwingeloo. "Mensen denken dat er heel veel verschillen zijn, maar het heeft juist heel veel overeenkomsten. Alleen vakantie is vrijwillig en school is verplicht. Maar je probeert mensen het naar de zin te maken, het maakt niet uit of het op school of op een vakantiepark is", seit Wildeboer.

De nije direktrise hat de klassen al by del west om kennis te meitsjen. "Dan mogen ze vragen stellen. En dan komt de vraag of ik een directeur of directrice ben vaak voorbij. Dan zeg ik: ik ben natuurlijk Elise de ... directrice!"", laket Wildeboer.

Balk is mei de Luts fansels ek in prachtich plak foar boatsjeminsken, mar foar minsken mei in beheining is it noch net sa maklik om yn Balk op en fan de boat te stappen. Mar dêr is wat op betocht: skipper Harry Schadenberg fart geregeld mei in spesjale boat troch Balk. "Er zit een lift in dus je kan op elke kade hoogte in- en uitstappen. Met deze kleine boot hebben ze toch de mogelijkheid om het mooie gebied te bekijken", leit Schadenberg út. Der kinne maksimaal fjouwer elektryske rolstuollen op en maksimaal seis normale rolstuollen.

Schadenberg fertelt ûnderweis ferskate ferhalen oer alles wat der te sjen is. "Over de mooie oude panden, bijvoorbeeld van de familie Poppes, die zaten in de boterhandel. De boterhandel heeft er voor gezorgd dat Balk welvarend werd. Maar ook over het gemeentehuis dat we hier hebben, waarvan ook een replica staat in Holland Village in Japan", sa seit Schadenberg.

Op dit stuit kin Schadenberg lykwols net farre mei de oanpaste boat. De boat wie noch net koersfêst genôch en dat wurdt no earst oplost.

Paques is ien fan de grutte ynternasjonale bedriuwen yn it doarp en hat in haadkantoar yn Balk. Paques suveret ôffalwetter foar bierbrouwers, fabriken en de gemyske yndustry. "We willen zoveel mogelijk grondstoffen terugwinnen uit het afvalwater", fertelt Joost Paques. "Hier in Balk ontwikkelen we een biobis hub, dat onderdeel is van de Watercampus in Fryslân. Wij willen andere bedrijven helpen bij het opschalen en naar de markt brengen van biobased technologieën. Maar we kijken ook breder. We geloven in de kracht van de natuur en streven naar een biobased economie."

In âld laboratoarium wurdt op dit stuit omboud ta in campus, dêr't acht bedriuwen in kantoar krije kinne. Ek komt der in lab en in proefhal, dêr't systemen testen en presintearre wurde kinne oan klanten. En ta beslút komt der in grutte wurkpleats, dêr't lytse inisjativen opskaald wurde kinne. Joost: "We kijken naar ons eigen ecosysteem en ondernemers die daar bij passen. Maar we kijken ook naar jonge bedrijven van buiten de provincie, die hun technologie in ons ecosysteem verder willen ontwikkelen. Zo versterken we de Noord-Nederlandse economie. Samen willen we groeien."

Groenewoud hat syn eigen museum yn syn hûs. Dêr siet eartiids in winkeltsje yn, wêrfan't ferskate guod bewarre bleaun is. "Boppe yn hûs ha ik in samling fan foto's, ferhalen en guod oer en út it doarp." Minsken dy't dat graach sjen wolle, kinne op sneontemiddeis yn de simmer lânskomme. Wa't op in oar momint lânskomme wol, kin belje mei Groenewoud foar in ôfspraak.

Yn it museum fan Groenewoud stiet ûnder oare in fyts fan plysjeman Hoving, dy't troch Gaasterlân fytste om minsken te warskôgjen dat der in razzia barre soe. "It begûn allegearre mei in lyts juwieledoaske mei dêrop de tekst S. Eelstra, Balk in Goud en Zilver. Dat wie yn 1900 sa ûngefear." Hiel tapaslik stiet der ek in naaimasine mei de namme 'Corona'. Ek stiet der in föhn, dy't troch it hiele doarp brûkt waard, om't sa'n apparaat foar in soad minsken te djoer wie om sels te keapjen.

Johan Groenewoud is de histoarikus fan Balk. Hy wennet oan it wetter fan De Luts en hat it útsicht op de Ossebrêge. "It ferhaal giet dat in grytman eartiids in brêge bouwe litten hat, dy't sa breed is as in os", fertelt Groenewoud. Mar der binne ek oare ferklearrings fan de namme. Yn 1900 wenne oan de oare kant fan de brêge in famylje mei de namme Os. En it soe ek noch ûntstien wêze kinne om't it in brêge is mei in 'as', dy't draaie kin."

Oer it ûntstean fan de namme fan it doarp Balk sels binne lykwols gjin misferstannen. "Minsken moasten eartiids oer in balke oer De Luts rinne om it doarp yn te kommen", wit Groenewoud. In eintsje fierderop yn it doarp leit noch in sabeare balke oer it wetter om sjen te litten hoe't it der eartiids útsjoen hat.

De Luts spilet in haadrol yn it doarp. "It wetter is it moaiste fan Balk", fynt Groenewoud. "Yn de jierren '50 wiene der plannen om it wetter ticht te smiten. Gelokkich is dat net trochgong. Oars wie der no neat mear oerbleaun fan ús moaie doarpke." Om alles oer de skiednis fan Balk te sammeljen, is Groenewoud yn 2006 útein set mei in webside. Alles wat er fynt oer de histoarje fan Balk set er op de webside. Ek hat Groenewoud in eigen museum yn syn hûs.

Goeiemoarn en wolkom yn dit simmerblog. Simmer yn Fryslân is moandei te gast yn Balk. Ferslachjouwers Johanna Brinkman en Jantine Stoffers dogge de hiele dei ferslach.

Freed wie Simmer yn Fryslân yn Wynjewâld. Dan kinst hjir weromlêze.