Hoe zit het met de Gemeenteraadsverkiezingen van 2017/2018?
De rode potloden zijn nog maar net opgeruimd, maar toch kunnen ze al bijna weer tevoorschijn getoverd worden. Niet voor één keer en zelfs niet voor twee. Nee, in Fryslân mogen wij ons voorbereiden op maar liefst drie verkiezingen. En alle drie die verkiezingen zijn voor de gemeenteraad. Hoe kan dat? Wie mogen er stemmen? En waar stemmen we voor? Hieronder vind je alle antwoorden.
Wanneer zijn de verkiezingen?
De eerste gemeenteraadsverkiezingen zijn dit jaar nog: in 2017 dus. Om precies te zijn, zijn ze op woensdag 22 november van 7 uur 's ochtends tot 9 uur 's avonds. Deze verkiezingen hebben te maken met de herindeling van verschillende Friese gemeentes. Op 21 maart 2018 is het grootste deel van de Friese gemeentes aan de buurt om een nieuwe gemeenteraad te kiezen. En in de herfst van 2018
Verkiezingen in 2017, wie mogen er stemmen?
Vanaf 1 januari bestaan veel gemeentes niet meer. Ze fuseren of worden opgenomen in een grotere al bestaande gemeente. Die gemeentes kunnen niet wachten op de verkiezingen in maart, vandaar dat er dan al in november voor een nieuwe gemeenteraad gekozen wordt. In Fryslân gaat dit om de volgende gemeentes:
- Súdwest-Fryslân en Littenseradiel (Nieuwe gemeente: Súdwest-Fryslân)
Littenseradiel wordt opgesplitst en komt voor een deel bij de gemeente Súdwest-Fryslân, hierdoor moet de volledige gemeente Súdwest-Fryslân eerder naar de stembus.
- Leeuwarden, Leeuwarderadeel en Littenseradiel (Nieuwe gemeente: Leeuwarden)
Leeuwarderadeel en een deel van Littenseradiel worden vanaf 1 januari 2018 deel van de gemeente Leeuwarden. Hierdoor moeten de inwoners van deze drie gemeentes een nieuw bestuur van de gemeente Leeuwarden uitkiezen.
- Het Bildt, Franekeradeel, Menameradiel, en Littenseradiel (Nieuwe gemeente: Waadhoeke)
Het Bildt, Franekeradeel en Menameradiel hebben vanaf 1 januari geen bestaansrecht meer. De gemeentes fuseren en richten een compleet nieuwe gemeente op: Waadhoeke. Ook komt hier nog een stukje van gemeente Littenseradiel bij.
Met name voor de inwoners van gemeente Littenseradiel is het op 22 november dus opletten geblazen. De kleine plattelandsgemeente wordt in drie stukken verdeeld, die elk bij een andere nieuwe gemeente komen.
Hoe zit het met de gemeentes Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland? Die zouden toch ook fuseren? En hoe komt het dan met Dantumadiel?
De gemeentes in Noordoost Fryslân gaan inderdaad fuseren, maar dat gebeurt pas een jaar later: op 1 januari 2019. De gemeente Dantumadiel is hier dan ook weer een uitzondering in. Zij zullen met name op bestuurlijk gebied samenwerken met de gemeentes Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland. Ze fuseren niet. Dat betekent dat de inwoners van Dantumadiel 'gewoon' op 21 maart 2018, tegelijk met alle andere gemeenteraadsverkiezingen in Nederland, naar de stembus mogen. Voor de andere drie gemeentes in Noordoost Fryslân geldt dat de gemeenteraadsverkiezingen in de herfst van 2018 georganiseerd worden. Zoals het nu staat, gebeurt dit op 21 november 2018, maar die datum moet nog goedkeuring krijgen van het kabinet.
De gemeentes in Noordoost Fryslân gaan inderdaad fuseren, maar dat gebeurt pas een jaar later: op 1 januari 2019. De gemeente Dantumadiel is hier dan ook weer een uitzondering in. Zij zullen met name op bestuurlijk gebied samenwerken met de gemeentes Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland. Ze fuseren niet. Dat betekent dat de inwoners van Dantumadiel 'gewoon' op 21 maart 2018, tegelijk met alle andere gemeenteraadsverkiezingen in Nederland, naar de stembus mogen. Voor de andere drie gemeentes in Noordoost Fryslân geldt dat de gemeenteraadsverkiezingen in de herfst van 2018 georganiseerd worden. Zoals het nu staat, gebeurt dit op 21 november 2018, maar die datum moet nog goedkeuring krijgen van het kabinet.
En de andere gemeentes?
De gemeentes die niet fuseren en die ook geen deel van een andere gemeente overnemen (zoals Súdwest-Fryslân doet) mogen op woensdag 21 maart naar de stembus, tegelijk met het gros van de gemeentes in Nederland.
Waarom wordt er altijd op woensdag gestemd?
In Nederland is het een traditie dat er altijd op woensdag gestemd wordt. Dat in tegenstelling tot landen om ons heen, waar vaak op zondag gestemd wordt. Dat is voor Nederland echter geen optie, omdat een aantal orthodox- protestantse gemeenschappen op zondag geen stem uit willen brengen vanwege zondagsrust. De regering wil zoveel mogelijk mensen de gelegenheid geven om te stemmen. Daarom kan er op vrijdag of zaterdag ook niet gestemd worden. Grote groepen mensen, zoals Moslims en Joden, hebben op die dagen hun religieuze vieringen. Maandag is ook geen handige dag, omdat dan de laatste voorbereidingen voor de verkiezingen in het weekend moeten gebeuren. Dinsdagen en donderdagen zijn echter wel geschikt voor verkiezingen, maar toch heeft woensdag de voorkeur. Dit komt omdat basisscholen, waarin stemlokalen vaak ondergebracht worden, op die dag er het minste last van hebben. Basisscholen hebben op die dag namelijk een korter lesrooster.
Waarom wachten ze niet met de herindeling tot na 21 maart 2018, zodat iedereen tegelijkertijd kan stemmen?
De herindeling gaat in Nederland altijd per 1 januari in, waardoor verkiezingen in de herfst gehouden worden. De gemeente met de meeste inwoners organiseert de verkiezingen.
Moeten de nieuwe gemeentes in maart ook opnieuw naar de stembus?
Nee, dat hoeft niet. De verkiezingen in november vervangen in dat opzicht de reguliere gemeenteraadsverkiezingen van maart.
