Mata Hari-kenner kritisch: "De Spion, een prul van een boek"

Nederlânsktalige en Fryske ferzje
"Ik vind het een prul van een boek". Gerk Koopmans spreekt duidelijke taal over het boek 'De Spion' van Paulo Coelho dat twee weken geleden verscheen. Koopmans is Mata Hari-kenner en oud-conservator van het Fries Verzetsmuseum. Hij vindt dat Coelho geen enkel gevoel heeft voor wie Mata Hari was in die tijd. Hij gebruikt woorden die in die tijd niet werden gebruikt.
Bovendien staat het vol fouten. Zo schrijft Coelho dat Mata Hari voor het eerst in Parijs is tijdens de Wereldtentoonstelling in 1889, toen was ze nog maar dertien jaar.
Dat klopt dus net.
Literaire vrijheid?
Nog een voorbeeld: ze gaat op een gegeven moment van Sneek naar Leiden. Volgens Coelho wordt ze dan uitgezwaaid door haar moeder en die geeft haar zonnebloempitten mee, maar die moeder was toen al overleden. Is dat dan niet de literaire vrijheid van de schrijver? "Nee, als je zo'n historische figuur neemt dan moeten de feiten kloppen," vindt Koopmans.
Tet Rozendal: "Waar is Mata Hari?"
Ook theatervrouw Tet Rozendal heeft kanttekeningen bij het boek. Ze vertolkte Mata Hari in een solovoorstelling en is dus veel in haar huid gekropen. Mata Hari kon ze in het boek niet terug vinden. 'De Spion' is geschreven in briefvorm; Mata Hari schrijft op het einde van haar leven haar gedachten aan haar advocaat. Tet had bij het lezen van het boek vaak het gevoel: "Maar zo dacht ze helemaal niet." Rozendal las ook de echte brieven van Mata Hari en stelt dat ze de vrouw in het boek niet terugkent.
Vrije en onafhankelijke vrouw
Tet vindt het wel mooi dat er weer een boek over deze insprierende vrouw is geschreven. Hij neemt het op een bepaalde manier wel voor haar op. "Het gaat over een vrouw die haar eigen weg koos. Als je haar niet goed dan is het een heel symphatiek boek." Wat Rozendal verder opvalt is dat in het Nederlandstalige boek wordt gesproken over 'de enige fout was dat ze een vrije en onafhankelijke vrouw was', terwijl in de Friese versie van vertalers Jantje Post en Jetske Bilker staat: 'har iennichste misdied wie dat se in frije en ûnôfhinklike frou wie' (haar enige misdaad was dat ze een vrije en onafhankelijke vrouw was). Rozendal en Koopmans vinden beide dat Mata Hari er in de Friese omschrijving beter vanaf komt. Rozendal: "Was het dan een fout dat se vrij en onafhankelijk was?"
Gerk Koopmans en Tet Rozendal hebben het boek De Spion gelezen op verzoek van het programma Buro de Vries.